΄"Μια ιδιαίτερη εμπειρία" περιγράφει η :ΕΛΕΝΗ ΛΑΜΠΡΟΥ
(φωτογραφίες Γιώργος Ανδρουλάκης Γιάννης Πάγκαλος & Γιώργος Φαζός)
(φωτογραφίες Γιώργος Ανδρουλάκης Γιάννης Πάγκαλος & Γιώργος Φαζός)
Μια αλησμόνητη εμπειρία μοιράστηκαν δεκάδες μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου
ρίως όμως ήρθαμε σε επαφή με τα άγνωστα νησάκια της περιοχής μας. Σκόρπια
πολύτιμα μαργαριτάρια της θάλασσας μας, με παραγνωρισμένη αξία η Ψείρα, ο
Ψύλλος και η Κόνιδα...Με εξαιρετικό καιρό ξεκινήσαμε νωρίς το πρωί της Κυρια-
κής με το καραβάκι του καπετάν Μανώλη, από το μικρό λιμανάκι στο Θόλος. Με
το καλωσόρισμα ο καπετάνιος μας ‘κέρασε’ μια επιπλέον διαδρομή μέχρι την
απρόσιτη παραλία της Αγριόμαντρας. Με λαμπερό φθινοπωρινό ήλιο και απαλή
θαλασσινή αύρα, ξεκινήσαμε το ταξίδι μας κοντά στην ακτογραμμή της Κρήτης
με τις βραχώδεις ακτές. Φτάσαμε στην απάνεμη παραλία της Αγριόμαντρας, όπου
καταλήγει το ομώνυμο φαράγγι και είδαμε από μακριά το μικροσκοπικό νησάκι
Κόνιδα, απέναντι από την Παχειά ΄Αμμo.Στη συνέχεια αλλάξαμε ρότα, στρίψαμε
βορειοανατολικά και σύντομα ξεχωρίσαμε σκουρόχρωμο το νησάκι της Ψείρας,
σαν αλλόκοτο έντομο (όπως φανερώνει και το όνομα του) να πλέει στα σκουρο
γάλανα νερά. Πλησιάσαμε από την βόρεια πλευρά του νησιού και όλοι μείναμε
έκθαμβοι με το θέαμα που αντικρίσαμε: πανύψηλα κάθετα βράχια, επιβλητικοί
απόκρημνοι γκρεμοί, αλλόκοτοι θεόρατοι βραχώδεις σχηματισμοί από ιζηματο
γενή πετρώματα με περίπλοκες παράλληλες πτυχώσεις. ΄Οπως μας εξήγησε ο
γεωλόγος της ομάδας το εντυπωσιακό αυτό θέαμα, αλλά και ο σχηματισμός του
ίδιου του νησιού οφείλεται στο ρήγμα που ξεκινά από την Ανατολική Κρήτη,
συνεχίζει υποθαλάσσια και φτάνει μεσοπέλαγα μέχρι το σύμπλεγμα των Διο-
νυσάδων. Κάναμε τον περίπλου του νησιού θαυμάζοντας άλλοτε μυστηριώδεις
σκοτεινές θαλασσινές σπηλιές, άλλοτε κάθετα κομμένους στη μέση βράχους και
περίεργα συμπλέγματα με πολύχρωμες ραβδώσεις. Η αντίθεση που δημιουργού-
σαν τα μεγαλοπρεπή βράχια με τα κρυστάλλινα γαλαζοπράσινα νερά τα έκανε
να μοιάζουν παραμυθένια!
χιλιάδες χρόνια οι Μινωίτες ‘εδεναν’ τα ξύλινα καράβια τους. Αποβιβαστήκαμε και
μετά από μια σύντομη ανάβαση βρεθήκαμε ανάμεσα στα ερείπια της Μινωικής
πόλης, που είναι κτισμένη αμφιθεατρικά, πάνω στη γλώσσα ξηράς που σχηματίζει
το λιμάνι. Ο αρχαιολογικός χώρος καταλαμβάνει έκταση 15-20στρ και έχουν εντο
πιστεί εκτός από τα σπίτια, πλατεία, ιερό και νεκροταφείο. Η πόλη ξεκίνησε σαν
μικρός οικισμός ήδη από την Νεολιθική περίοδο, αναπτύχθηκε σε όλη την Μινω
ική περίοδο, έφτασε στο αποκορύφωμα της το 1700 - 1450πΧ και καταστράφηκε
(πιθανόν από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης) το 1100π.Χ.
Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1908, από την ομάδα του αμερικάνου αρχαι
ολόγου Richard Seager και η εξαιρετική ποιότητα των ευρημάτων εντυπωσίασε
τους ειδικούς. Επιπρόσθετα απορία προκαλεί και το γεγονός ότι η Ψείρα κατοική
θηκε αδιάλειπτα για πολλές χιλιάδες χρόνια, αν και είναι ένα μικρό άγονο νησί.
Το ‘μυστικό’ της πολύχρονης ακμής του νησιού, είναι το φυσικό του λιμάνι που
είναι προστατευμένο από τους ανέμους. Από τα πιο σημαντικά λιμάνια την Μι
νωική εποχή, λειτούργησε σαν λιμάνι-καταφύγιο για τα πλοία που είχαν εμπορι
κές συναλλαγές με χώρες της νοτιοανατολικής Μεσογείου μέχρι και την περίοδο
της Ενετοκρατίας και της Ρωμαϊκής κατοχής.
H πόλη ξαφνιάζει με τον πλούτο και την ποιότητα της ζωής των κατοίκων
της. Φαίνεται ότι κατοικούνταν από οικογένειες εμπόρων, τεχνιτών, ψαράδων
και ναυτικών που ήταν εύποροι και διατηρούσαν επαφές με όλη τη Μεσόγειο.
Ασχολούνταν με το εισαγωγικό/εξαγωγικό εμπόριο και την επεξεργασία της
φυσικής χρωστικής πορφύρας και των σφουγγαριών.
Για πολλές δεκαετίες ο αρχαιολογικός χώρος στην Ψείρα βρισκόταν σε
πλήρη εγκατάλειψη, στο έλεος των αρχαιοκάπηλων. Το 1985 επιχειρήθηκε
νέα ανασκαφή, η οποία αποκάλυψε τα απομεινάρια ενός εκτεταμένου αγρο
τικού συστήματος με αναβαθμούς (πεζούλες) για την συγκράτηση του χώμα
τος και δύο στέρνες συγκέντρωσης νερού της βροχής (από τις παλαιότερες
στο κόσμο). Η έρευνα συνεχίζεται καθώς θεωρείται ότι τα ευρήματα αυτά
είναι έργα Μινωιτών, χωρίς μεταγενέστερες παρεμβάσεις. Ακόμη τα τελευ
ταία χρόνια διερευνάται ανασκαφικά μινωικό ναυάγιο, καθώς λίγα μέτρα
από την ακτή του νησιού υπάρχουν πολλά αρχαία ναυάγια, γεγονός που
έχει προσελκύσει κατά το παρελθόν δύτες αρχαιοκάπηλους.
Η παρέα μας ξεναγήθηκε στον αρχαιολογικό χώρο και στη συνέχεια χωριστήκαμε:
μια ομάδα κατέβηκε τα λαξευτά πέτρινα σκαλιά υστερομινωικής περιόδου(!) μέχρι
τη μικρή παραλία για δροσιστικό μπάνιο στα πεντακάθαρα νερά. Μια άλλη ομάδα
ξεκίνησε κυκλική πεζοπορία εξερεύνησης του νησιού. Σύντομα βρεθήκαμε να ανη
φορίζουμε προς την κορυφή του μοναδικού υψώματος του νησιού, σε μια πορεία
ανάμεσα από γκρίζα βράχια καλυμμένα με λειχήνες, με θυμάρια, σκίνους και
ασφόδελους να ξεπετάγονται από το λιγοστό χώμα. ‘ Ανοίξαμε’ το δρόμο μας
ανάμεσα από την ξεραμένη βλάστηση (καθώς το νησί είναι ακατοίκητο για πολλά
χρόνια και δεν υπάρχει ούτε ...κατσικομονοπάτι) και βρεθήκαμε (με γρατσουνι
μένα πόδια) στην κορυφή να απολαμβάνουμε πανοραμική ανεμπόδιστη θέα στο
κόλπο του Μεραμπέλου. Συνεχίσαμε κατηφορικά από την αντίθετη πλευρά και
καταλήξαμε στην παραλία για μπάνιο.
Το μεσημέρι επιβιβαστήκαμε στο πλοίο για αναχώρηση όπου μας υποδέ
χτηκε ο καπετάνιος και το πλήρωμα με ρακί και φιλόξενα κεράσματα. Συνεχί
σαμε το θαλασσινό μας ταξίδι, περάσαμε μπροστά από το ορυχείο γύψου, με
τα γιγάντια άσπρα σκαλπάτια της εξόρυξης να σημαδεύουν το βουνό και απο-
βιβαστήκαμε στη παραλία Αλτσί. Μια όμορφη αμμουδερή παραλία ιδανική για
μπάνιο, με τις εγκαταστάσεις μεταφόρτωσης του γύψου στα πλοία να μοιάζουν
παράταιρες στο όμορφοτοπίο. Βουτήξαμε και πάλι στη θάλασσα και αναχωρή-
σαμε (εκτός προγράμματος) για τον Μόχλο. Περάσαμε δίπλα από τον Κάστελο,
ένα τεράστιο όρθιο βράχο που ξεχωρίζει σαν κάστρο στην ακτογραμμή και
ξεχωρίσαμε από μακριά τον Ψύλλο, το μικρό νησάκι που δεσπόζει στην παρα-
λία στο Μόχλο και κάποτε ήταν ενωμένο με την απέναντι στεριά. Κάναμε το
γύρο του νησιού,με τα ερείπια αρχαίου οικισμού να διακρίνονται ανάμεσα στην
ξερή βλάστηση και πήραμε το δρόμο της επιστροφής.
Ταξιδεύουμε και πάλι δίπλα στην ακτογραμμή και περάσαμε από τις
πηγές της Μαλαύρας, όπου το νερό της θάλασσας έχει ένα χαρακτηριστικό
ανοικτό γαλάζιο χρώμα καθώς η περιοχή είναι γεμάτη πηγές γλυκού νερού
που έρχεται από το όρος της Θρυπτής. Διακρίναμε τις εγκαταστάσεις στεγα
νοποίησης και μεταφοράς του νερού από τις πηγές στο φράγμα των Μπρα
μιανών, από όπου χρησιμοποιείται για άρδευση.
Αποβιβαστήκαμε στο λιμανάκι στο Θόλος γεμάτοι θαλασσινές εικόνες
και ανάμεικτα συναισθήματα από την επαφή μας με ένα άγνωστο σε όλους
μας κομμάτι της ‘γειτονιάς’ μας, φορτωμένο με συναρπαστική και μακραί
ωνη ιστορία. ΄Ολοι μας νιώσαμε την ανάγκη να ευχαριστήσουμε τον καπε
τάνιο μας τον κ.Τσαγκαράκη, που προσπάθησε να μας μεταδώσει την αγά
πη για τον τόπο του και μας ταξίδεψε σε μέρη που δεν ήταν στο πρόγραμ
μα, με το καλοτάξιδο σκαρί του.
 |
| Μια μικρή ομάδα στην κορυφή της Ψείρας |
Έπειτα από έρευνες, στην Ψείρα ανακαλύφθηκαν ερείπια οικιών ενός οικισμού, ο
οποίος ανάγεται στην Πρωτομινωϊκή Περίοδο. Αυτά προφανώς ήταν πετρόκτιστα
και διώροφα. Επίσης, οι ανασκαφές έφεραν στο φως και αγγεία, όπως επίσης και
νεκροταφείο. Χαρακτηριστικό δείγμα των αγγείων είναι ο πυθαμφορέας του 1.600
-1.500 π.Χ., ο οποίος είναι διακοσμημένος με κεφάλια από βόδια και κλάδους ελιάς
σε κάθε πλευρά του. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι αρχαιολόγοι συμπέραναν ότι ο
τόπος ήταν πλούσιος και οι κάτοικοι ήταν εύποροι έμποροι και ψαράδες. Επίσης,
πιθανότατα ασχολούνταν με την επεξεργασία σφουγγαριών και πορφύρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου