Η ομάδας μας την Κυριακή 30-01-2011 ήταν και φέτος καλεσμένη
του Ορειβατικού Συλλόγου Λασιθίου στο κόψιμο της πρωτοχρο-
νιάτικης πίτας του. Κανένας μας άλλωστε δεν έχει ξεχάσει την
περσυνή εκδήλωση με την νόστιμη φασολάδα και έτσι φέτος
αποφασίσαμε να την συνδυάσουμε με πεζοποριά πάνω στα
λησμονημένα μονοπάτια της περιοχής του οροπεδίου.Ετσι την
Κυριακή το πρωί περάσαμε από τους Μέσα Ποτάμους,και περίπου
δύο χιλιόμετρα πιο πάνω αφήσαμε τα αυτοκίνητα μας στο σημείο
που ο ασφάλτινος δρόμος έκοψε το παλιό μονοπάτι, που κάποτε
οδηγούσε στο οροπέδιο από την ανατολική του πλευρά , και
ακολουθήσαμε το τμήμα του από την δεξιά μεριά του δρόμου.
Αρχικά η πορεία είναι ανηφορική και μετά από πεντάλεπτο
περπάτημα μας οδήγησε στο ψηλότερο σημείο από όπου και
αντικρύσαμε το νεφοσκεπασμένο οροπέδιο.
Το Λασιθιώτικο οροπέδιο απλώνεται κάτω από τα πόδια μας με την
επίπεδη πεδιάδα του να κλείνεται ανάμεσα στους νεφοσκέπαστους
ορεινούς όγκους. Από τα δεξιά η γυμνή Σελένα(1558 μ.) πού κάποτε
ήταν ένα πυκνό δάσος πρίνων που καταστράφηκε από τους κατα-
κτητές που έκοβαν συστηματικά τα αιωνόβια δένδρα για ξύλευση,
το Καρφί (1141 μ.) με τον μινωικό οικισμό, από τα αριστερά το ιερό
βουνό της Δίκτης που γέννησε τον Δία με τις νεφοσκέπαστες κορφές
της το Σπαθί (2148 μ.) και το Λάζαρος στα (2085 μ.),στο βάθος
απέναντι ο Αφέντης(1578 μ.) και μέσα στην πεδιάδα τα δέκα πέντε
παραδοσιακά χωριά του Οροπεδίου ,χτισμένα περιμετρικά, φρουροί
της πολύτιμης γης.Η ομίχλη που επικρατεί μας δυσκολεύει να
διακρίνουμε τις γυμνές κορφές ,που περπάτησε για πρώτη φορά
ο θεός των θεών ο Δίας,.
νήσαμε την κατάβαση μας από το εντυπωσιακό μονοπάτι. Η πέτρινη
αυτή κατασκευή σε εντυπωσιάζει με το μέγεθος της (σε μερικά
σημεία έχει πλάτος και 4 μέτρα) ,με τα εντυπωσιακά πετρόχτιστα
πρανή του, αλλά και τις πολλές διακλαδώσεις του και δεν νομίζω
να έχουμε ξανασυναντήσει στα μέρη μας παρόμοιο. Θα το
χαρακτήριζα «λεωφόρο των μονοπατιών», και αποτελούσε ένα
τμήμα από τους παλιούς εμπορικούς δρόμους που κάποτε
χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι για τις μετακινήσεις και την μεταφορά
των προιόντων του οροπεδίου, ενώ σήμερα πλέον αποτελούν
πεζοπορικά μονοπάτια για τους αποστολικά μετακινούμενους.
Το εντυπωσιακό μονοπάτι φτάνει μετά από την φιδογυριστή πορεία
του στο πρώτο Χωριό του οροπεδίου όπως μπαίνουμε από την
ανατολική είσοδο το Μέσα Λασίθι.Στο χωριό ανήκουν οικισμοί ,
Μέσα Λασίθι, Μέσα Λασιθάκι, Νικηφόρηδων και Σμαηλιανό.
Το όνομα «Νικηφόρηδων» ο οικισμός το πήρε από το όνομα του
πρώτου οικιστή. Επίσης, ο οικισμός «Σμαηλιανό» πήρε το όνομα
του από τον τούρκο πασά Ισμαήλ, όπου εκεί είχε την έδρα και τις
αποθήκες του, στις οποίες αποθήκευε τους φόρους που έπαιρνε
από τους χριστιανούς.Γεωγραφικά βρίσκεται στην ανατολική
πλευρά του Οροπεδίου Λασιθίου, σε υψόμετρο 850 μ. και
αποτελεί την «έξοδο» του Οροπεδίου Λασιθίου προς τον Άγιο
Νικόλαο.Εδώ λειτούργησε για αρκετά χρόνια μέσα στη δεκαετία
του 60, ένα από τα πρώτα συνεταιριστικά τυροκομεία στην Κρήτη.
καπνίζουν σκορπίζοντας μέσα στο πρωινό την υπέροχη μυρωδιά
του καμμένου ξύλου, και δισχίζουμε για λίγο τον κάμπο μέχρι που
φτάνουμε στο ποτάμι που έρχεται από το φαράγγι του Χαυγά που
τροφοδοτείται από το Καθαρό. Σταματάμε πάνω στην γέφυρα και
παρακολουθούμε τα ορμητικά νερά που συνεχίζουν την πορεία
τους,συνοδεία της γλυκιάς μελωδίας τους,όμως μας θλίβει η
εικόνα από τις χιλιάδες πλαστικές σακούλες που βρίσκονται
παντού και τα σωρό σκουπίδια και μπάζα που «στολίζουν»
τις όχθες του.
Αφήνουμε πίσω μας το ποτάμι και περνάμε από το επόμενο χωριό
που βρίσκεται στο διάβα μας τον Αγιο Κωνσταντίνο. Το χωριό έλαβε
το όνομά του από την ομώνυμη εκκλησία του και βρίσκεται κοντά
στην ανατολική είσοδο του οροπεδίου του Λασιθίου σε υψόμετρο
πάνω από 800 μέτρα. Έχει λιγοστούς μόνιμους κατοίκους Είναι
παλιό χωριό τουλάχιστον από την εποχή της Βενετοκρατίας, όπως
αναφέρεται σε πολλές παλιές απογραφές του πληθυσμού της εποχής.
Πολλά επιφανειακά ευρήματα και πολλά μικροαντικείμενα, σπασμένα
αρχιτεκτονικά μέλη και ταφικά πιθάρια (θέση «Καμάρα») συνηγορούν
στην ύπαρξη αρχαίου οικισμού που όμως δεν έχει εντοπιστεί ακόμα
στα καταπράσινα χωράφια, με τους λίγους πλέον ανεμόμυλλους, και
με πορεία προς επόμενο χωριό που είναι και ο τελικός προορισμός
μας τον Αγιο Γεώργιο. Σύμφωνα με την παράδοση ο Άγιος Γεώργιος
είναι από τα νεώτερα χωριά του Λασιθίου και όταν δημιουργήθηκε,
ήλθαν και κατοίκησαν εκεί και οι κάτοικοι από τους τριγύρω μικρό-
τερους οικισμούς (Κλήμα, Βασιλικού, Αγίας Πελαγίας και άλλους).
Το χωριό Άγιος Γεώργιος πήρε αυτό το όνομα από την εκκλησία του,
η οποία κτίστηκε εκεί ακριβώς όπου βρέθηκε η εικόνα του Αγίου
Γεωργίου (βρέθηκε δίπλα σε ένα τεράστιο βράχο, τον καλούμενο
«χαράκι», που σήμερα δεν φαίνεται, γιατί τον έχουν καλύψει τα
σπίτια του χωριού), η οποία είχε μεταφερθεί εκεί ,άγνωστο πως,
από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο χωριό Αυγουστή.
Σύμφωνα με την παράδοση, η εκκλησία Άγιος Γεώργιος κτίστηκε
με φιρμάνι και μέσα σε μια μόνο μέρα επι Τουρκοκρατίας.
Ειδικότερα, όταν οι Λασιθιώτες χριστιανοί πήγαν στον Τούρκο
διοικητή της Κρήτης και του είπαν να τους επιτρέψει να κτίσουν
την εν λόγω εκκλησία, εκείνος τους είπε ότι σας δίδω την άδεια να
το κάνετε, αν την κτίσετε μέσα σε μια μέρα, επειδή θεώρησε ότι
αυτό δεν ήταν δυνατόν να γίνει.
Προκειμένου να επιτύχουν αυτό οι Χριστιανοί αραδιάστηκαν το
πρωί σε μια μόνο σειρά μεταφέροντας πέτρες χέρι με χέρι από
τον παρακείμενο λόφο της Κεφάλας και μετά όλοι μαζί και μέχρι
να νυχτώσει έκτισαν την εκκλησία. Σήμερα η εκκλησία αυτή έχει
γκρεμιστεί και έχει κτιστεί μια άλλη μεγαλύτερη.
βρίσκεται το οικολογικό πάρκο "Λάσινθος", έναν χώρο διαμο-
ρφωμένο ως μουσείο Κρητικής παράδοσης. Εδώ ο ορειβατικός
σύλλογος Λασιθίου έκοβε την πρωτοχρονιάτικη πίτα του και έτσι
βρεθήκαμε για λίγα λεπτά στην όμορφη εκδήλωση. Λόγω όμως
του ότι είχαμε μπροστάμας αρκετή πεζοπορία για να επιστρέψουμε
στο σημείο που είχαμε ξεκινήσει ευχαριστήσαμε τον φιλόξενο
σύλλογο και πήραμε τον δρόμο της επιστροφής, με μια μικρή στάση
στο "Βιλαέτι" στον ΄Αγιο Κωνσταντίνο όπου και θαυμάσαμε τον
παραδοσιακό ξενώνα με την όμορφη ταβέρνα. Απολαύσαμε σπιτικούς
μεζέδες ήπιαμε και λίγο κρασί και ξεκινήσαμε την ανάβαση πάλι από
το πέτρινο μονοπάτι, προς το διάσελο στην ανατολική είσοδο του
οροπεδίου πάνω από την ρεματιά των Ποτάμων.
μια έκταση 25 χιλιάδων στρεμμάτων. Πρόκειται για ένα εύφορο
Οροπέδιο που φημίζεται για την παραγωγή του σε κηπευτικά και
φρούτα. Ο δρόμος που κάνει τον γύρο του Λασιθίου έχει έκταση
23 περίπου χιλιομέτρων και κατά την διάρκεια αυτής της διαδρομής
διασχίζει κανείς τα 21 χωριά που είναι κτισμένα σ’ αυτό.
Χαρακτηριστικό των χωριών είναι ότι διατηρούν την παραδοσιακή
τους ταυτότητα, τόσο στη φυσιογνωμία τους, όσο και οι κάτοικοι
στον τρόπο ζωής τους. Σε αυτό βοηθά και το γεγονός ότι η περιοχή
δεν έχει επειρεαστεί από την τουριστική κίνηση. Πρωτεύουσα του
Οροπεδίου και έδρα του δήμου αποτελεί το μεγαλύτερο χωριό το
Τζερμιάδο. Το έδαφος του είναι πολύ εύφορο και παράγει κυρίως
κηπευτικά (πατάτες) και φρούτα (μήλα). Παλιότερα υδρευόταν με
περίπου 10.000 ανεμόμυλου, ενώ παλαιότερα επειδή ο κάμπος
πολύ συχνά πλημμύριζε και τα νερά σχημάτιζαν λίμνη καταστρέ-
φοντας την παραγωγή, οι Βενετοί έκαμαν αποστραγγιστικά έργα,
τις γνωστές Λίνιες, που λειτουργούν ακόμη σήμερα. Η κεντρική
καταβόθρα που απομακρύνει τα νερά του κάμπου βρίσκεται ένα ο
Χώνος στο βόρειο άκρο του οροπεδίου.