Κυριακή 1 Δεκεμβρίου 2013

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΚΑΣΤΕΛΙ ΦΟΥΡΝΗΣ- ΙΕΡΕΣ ΜΟΝΕΣ-ΦΟΥΡΝΗ-ΛΙΜΝΕΣ

Η Ορειβατική ομάδα Αγίου Νικολάου,συνεχίζοντας τις "μοναστηριακές" πεζο-
πορικές διαδρομές περπάτησε αυτή την Κυριακή σε μια ακόμα περιοχή στο Πά-
νω Μεραμπέλλο με έντονο θρησκευτικό στοιχείο,αυτή της Φουρνής.Βρισκόμα-
στε πλέον στο τελευταίο μήνα του χρόνου το Δεκέμβριο,που "οφείλει" το όνομα
του στο Λατινικό "decem" πουσημαίνει δέκα, αφού ο Δεκέμβρης ήταν ο 10ος μή-
νας σύμφωνα με το Ρωμαϊκό ημερολόγιο.Με την άφιξη του Δεκεμβρίου το κρύο
αρχίζει να είναι αρκετά τσουχτερό,(κάτι που φέτος εμείς εδώ στην Κρήτη ακόμα
δεν έχουμε καταλάβει με τους νοτιάδες που "καλά κρατούν" ),ενώ την 22 Δεκε-
μβρίου μπαίνει επισήμως ο Χειμώνας και ξεκινούν οι χιονοπτώσεις. Γι’ αυτό,
άλλωστε ο Δεκέμβριος λέγεται και «Άσπρος μήνας», «Ασπρομηνάς» αλλά και
«χιονιάς»...(μένει να το επιβεβαιώσει....!!!)













Μετά την επίσκεψη μας στα μονοπάτια και στις Ι.Μ. Καρδαμούτσας και Αρετί-
ου σειρά έχει άλλη μια περιοχή του "Αγίου 'Ορους της Κρήτης" αυτή γύρω από
την Φουρνή και το Καστέλλι (εδώ βρισκόταν η πρώτη έδρα του νομού πριν με-
ταφερθεί στο "Καινούργιο Χωριό" την Νεάπολη),μια περιοχή με πολλές μονές
και εκκλησίες.Τα μοναστήρια,αποτέλεσαν μια ξεχωριστή μορφή εγκατάστασης
την περίοδο της Βενετοκρατίας μέσα ή και έξω από τους οικισμούς.Στο Μερα-
μπέλλο έχουν εντοπιστεί περίπου εξήντα τετοια μοναστήρια,με τα περισσότερα
να χρονολογούνται στον 16ο και 17ο αιώνα, με ελάχιστα να κατοικούνται σήμε-
ρα.Στην σημερινή πεζοπορία μας περάσαμε από τρία ακατοίκητα μοναστήρια
αυτής της περιόδου : της Κεράμου, της Αγίας Βαρβάρας,και της Παναγίας της
Κεραπολίτισσας.










ΚΑΣΤΕΛΛΙ
Ξεκινήσαμε την διαδρομή μας λίγο πριν το Καστέλλι όπως ερχόμαστε από
την Νεάπολη.Το Καστέλλι Φουρνής είναι κτισμένο στο κέντρο περίπου της
πόλγης της Φουρνής.Η διπλή ονομασία του χωριού δηλώνει αφ’ενός μεν ότι
είναι κτισμένο σε φρούριο και αφ’ ετέρου ότι βρίσκεται μέσα στην πόλγη της
Φουρνής Την πρώτη γραπτή μαρτυρία για το Καστέλλι Φουρνής συναντούμε
στο στο έργο“Περιγραφή της νήσου Κρήτης” του Φλωρεντινού ιερέα Χριστό-
φορου Μπουοντελμόντι, ο οποίος έκανε ένα εξερευνητικό ταξίδι στην Κρήτη
το 1415. Το Καστέλλι Φουρνής διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην οι-
κονομική, κοινωνική και εκκλησιαστική ζωή της περιοχής του Μεραμπέλλου
την περίοδο της ενετοκρατίας. Οι δύο τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα
και οι τρεις πρώτες του 20ου αιώνα είναι, ίσως η περίοδος κατά την οποία το
Καστέλλι γνώρισε την μεγαλύτερη οικονομική και πνευματική του ανάπτυξη,
κάτι που μαρτυρούν τα παλιά εντυπωσιακά σωζόμενα σπίτια.Στρίψαμε αριστε-
ρά και ανηφορίσαμε τον αγροτικό δρόμο λίγο πριν το χωριό και μετά από είκο-
ση λεπτά περίπου μας οδήγησε στην Μονή Κεράμου.Ενας τεράστιος πρίνος
μας υποδέχτηκε έξω από το χώρο της μονής,δίπλα σε ένα μικρό δασάκι από
λίγα πεύκα.















ΜΟΝΗ ΚΕΡΑΜΟΥ
Λίγο έξω από το Καστέλι Φουρνής βρίσκεται το εγκαταλελειμμένο σήμερα συ
γκρότημα της Μονής Κεράμου. Η ίδρυση της μονής τοποθετείται πριν το 1615
από μέλη της οικογένειας Κατζαρά. Η μονή μνημονεύεται σε έγγραφα της Βε-
νετοκρατίας.Το μοναστήρι φαίνεται να συνέχισε τη λειτουργία του τα χρόνια της
Οθωμανικής Κυριαρχίας, ενώ το 1881 κατοικούσαν σε αυτό, σύμφωνα με απο-
γραφή του έτους αυτού, τρεις μοναχοί και τέσσερις κοσμικοί.Το κάποτε καθο-
λικό της μονής είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος και είναι ναός
μονόχωρος καμαροσκέπαστος. Το λιθόγλυπτο πλαίσιο της εισόδου που ανοίγε-
ται στο νότιο τοίχο στέφεται από οξυκόρυφο ανακουφιστικό τόξο διπλής καμπυ-
λότητας, στο τύμπανο του οποίου είναι χαραγμένη κτητορική επιγραφή με τη
χρονολογία 1644 και τα ονόματα των κτητόρων ιερέως Γεώργιου Κατζαρά και
των τέκνων αυτού Ξενοφώντος, Ιωαννίκιου και Μανουήλ. Αξιόλογο είναι και το
ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, με τις εντυπωσιακές απεικονίσεις των Πρωτοπλά-
στων. Περιμετρικά του ναού σώζονται πλήθος ερειπωμένων κελιών και άλλων
ενδιαιτημάτων της μονής.














ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ
Αφήσαμε πίσω μας την Μονή Κεράμου  και συνεχίσαμε με πορεία βορειοανατο
λικά,αρχικά από τον αγροτικό δρόμο μέσα από τον μικρό κάμπο με τα ελαιόδε-
νδρα και στην συνέχεια πάνω στο ανηφορικό παλιό μονοπάτι, που μας οδήγησε
ανάμεσα από τις φασκομηλιές στο διάσελλο από όπου αντικρύσαμε τον κάμπο
του Σύρμεσου με τις Δωριές στο βάθος.Από εκεί κατηφορίσαμε ανάμεσα από
τα χωράφια και μετά από λίγο βρεθήκαμε στην Μονή της  Αγίας Βαρβάρας.
Εγκαταλελειμμένο και αυτό,βρίσκεται στο νοτιότερο τμήμα του μικρού κάμπου
του Σύρμεσου, κοντά στον ομώνυμο οικισμό, σε υψόμετρο 453 μ.και με κλίση
12 μοιρών προς τα ανατολικά. Ο δεύτερος όροφος του συγκροτήματος έχει θέα
σε όλο τον κάμπο του Σύρμεσου,το δρόμο προς τις Δωριές και τη μονή του Αγίου
Αντωνίου, από την οποία απέχει \μόλις πέντε λεπτά με τα πόδια. Αν και η περιοχή
είναι πετρώδης, γύρω από τη μονή φυτρώνουν  δέντρα και μεγάλοι θάμνοι, ενώ
χαμηλότερα και βορειοανατολικά, προς τον κάμπο,συναντάς  καλλιεργήσιμες
εκτάσεις και ελαιώνες.















Ο ναός, της Αγίας Βαρβάρας που γιορτάζει στις 4 Δεκεμβρίου, είναι και αυτός
μονόχωρος καμαροσκέπαστος και έχει πρόσφατα ανακαινιστεί. Έχει νότια εί-
σοδο με απλό ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο, στο τύμπανο  του οποίου εικο-
νίζεται η Αγία Βαρβάρα. Δυτικά του ναού σώζεται πετρόκτιστο επίμηκες διώ-
ροφο κτίριο με λίγα δωμάτια. Το καμαροσκεπές ισόγειο διατηρείται σε καλή
κατάσταση· αντίθετα ο όροφος είναι ημιερειπωμένος. Το κτίσμα έχει ελάχιστα
ανοίγματα, ενώ εξαιτίας της μορφής του ονομάζεται από τον Gerola "πύργος".
Βόρεια του ναού, σε χαμηλότερο επίπεδο, υπάρχουν κατάλοιπα τοίχων μικρού
οικοδομήματος. Το μικρό μέγεθος του μοναστηριού με τον «πύργο»του θυμίζει
πυργόσπιτο της μεταβυζαντινής περιόδου Η μονή αναφέρεται το 16ο και το 17ο
αιώνα. Η ίδρυσή της από το μοναχό Νικόδημο Καλοχρυσό, ιδρυτή και της γει-
τονικής μονής του Αγίου Αντωνίου, τοποθετείται πριν το 1591.(Πηγή Μαριάννα
Κατηφόρη Αρχαιολόγος).Από το μοναστήρι ακολουθούμε πορεία νότια με κατεύ-
θυνση προς την Φουρνή.Βρίσκουμε τον ασφάλτινο δρόμο και από τα δεξιά του
κατηφορίζουμε προς το κέντρο του κάμπου όπου μέσα στο απέραντο πράσινο
ξεχωρίζει ο κορυφή του κεραμιδόχρομου ναού της Παναγίας της Κεραπολίτισ-
σας.












ΚΕΡΑΠΟΛΙΤΙΣΣΑ
Το μοναστήρι της Παναγίας της Κεραπολίτισσας, Κυραπολίτισσας ή Καρδιώ-
τισσας βρίσκεται έξωαπό το χωριό Καστέλι, στο βορειοδυτικό άκρο του επίπε-
δου κάμπου της Φουρνής, σε υψόμετρο 320μ. και πολύ κοντά στη μονή του
Σωτήρος των καλογράδων. Σήμερα λειτουργεί μόνο το καθολικό της.Ο ναός
είναι αφιερωμένος στη Γέννηση της Θεοτόκου και εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.
Πρόκειται για μονόχωρο καμαροσκέπαστο και επίμηκες, σε σχέση με τις άλλες
διαστάσεις του, κτίσμα, το οποίο στηρίζεται σε έξι αντηρίδες και φέρει μία νό-
τια είσοδο με απλό ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο.Το μνημείο επισκευάστηκε
το 19ο αιώνα. Νοτιοδυτικά του ναού σώζεται το κατώτατο τμήμα του βενετικού
κτιρίου των κελιών,ενώ στα δυτικά διατηρούνται τα ερείπια των δύο αιθουσών
του πρώτου επίσημου δημοτικού σχολείου,το οποίο λειτούργησε εκεί από το
1848 έως το 1939 και αναστηλώθηκε το 2005-2006 από τη 13 Εφορεία Βυζα-
ντινών Αρχαιοτήτων. Τα κατάλοιπα της μονής και του σχολείου, καθώς και μία
δεξαμενή περιβάλλονται από πέτροχτιστη περίφραξη.














Διασχίζουμε τον κάμπο της Φουρνής με κατεύθυνση το λόφο "Μάχα" το φυσι-
κό σύνορο ανάμεσα στην περιοχή της Φουρνής και τον κάμπο των Λιμνών.Πε-
ρνάμε από το εντυπωσιακό χωριό του Καστελίου όπου θαυμάζουμε τα παλιά
αρχοντόσπιτα,τα όμορφα μικρά σοκάκια,αλλά και την φιλοξενιά με μια ρακή
στο καφενείο του χωριού και συνεχίζουμε άλλοτε περπατώντας σε αγροτικούς
δρόμους και άλλοτε στα μονοπάτια που μας έφεραν μετά από λίγη ώρα στο
διάσελο με την υπέροχη θέα στον κάμπο από ψηλά.Ο νοτιάς που στο σημείο
εκείνο εκείνο ήταν πολύ δυνατός μας συνόδευσε από το όμορφο αλλά εγκα-
ταλλελειμένο στην μοίρα του,(σε πολλά σημεία είχε γκρεμιστεί) μέχρι τις Λί-
μνες όπου και τερματίσαμε την πεζοπορική μας διαδρομή.
















Δεν υπάρχουν σχόλια: