ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΟΥ ΣΤΑ ΥΨΙΠΕΔΑ "ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ"

 Η Κρητική γη διαθέτει περισσότερα από 140 διαφορετικά είδη φυτών
τα οποία είναι ενδημικά που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πουθενά αλλού.
Είναι ιδιαίτερα πλούσια σε βότανα, φαρμακευτικά φυτά αλλά διαθέτει
επίσης μια καταπληκτική ποικιλία λουλουδιών όπως τουλίπες, κυκλά-
μινα, ορχιδέες, κρόκους και πολλά άλλα.Η ορειβατική ομάδα Αγίου Νι-
κολάου περπάτησε την πρώτη Κυριακή του Δεκεμβρίου σε ένα ιδιαίτερο
οικοσύστημα όπως είναι αυτό του οροπεδίου Καθαρού με σκοπό να θαυ-
μάσουμε ένα από τα ωραιότερα αγριολούλουδα της ελληνικής φύσης, που
φυτρώνει αυτή την περίοδο στην άγρια γη, τον Κρόκο και πιο συγκεκρι-
μένα το φθινοπωρινό είδος Crocus laevigatus γνωστός και ως Κρόκος 
ο λείος.

VIDEO ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ

Η θέση, η ποικιλία υψομέτρου και έκτασης και το κλίμα της Κρήτης,
έχουν δώσει στο νησί μας αυτή την μοναδική ποικιλομορφία λουλου-
διών και φυτών.Αυτή ακριβώς την μοναδική φύση ανακαλύπτουμε και
παρατηρούμε κάθε Κυριακή με τις πεζοπορικές μας εξορμήσεις, στα
πανέμορφα Κρητικά τοπία.Αυτή την Κυριακή λοιπόν σχεδιάσαμε και
υλοποιήσαμε μια διαδρομή στα νότιοδυτικά του οροπέδιο στο Καθαρό
με σκοπό να παρατηρήσουμε τους όμορφους κρόκους.Η διαδρομή μας
ξεκίνησε από τον Σγουρό Πρίνο και αφού ακολουθήσαμε τα μονοπάτια
της περιοχής περάσαμε από το νερό και βρεθήκαμε στο πλάτωμα "στο
λάκκο τσ'όχρας)".Η διαδρομή από εκεί συνεχίζει ανάμεσα στους κέ-
δρους περνά από την πηγή στην περιοχή "Τρύπα" περνά από τις ρεμα-
τιές και ανηφορίζει προς το υψίπεδο "στα λιβάδια".

Δυστυχώς οι κρόκοι που ψάχναμε ήταν άφαντοι, παρόλες τις τοποθεσίες
που τους αναζητήσαμε δεν μπορέσαμε να εντοπίσουμε παρά μονάχα ελά-
χιστους καλά κρυμμένους και προς το τελευταίο στάδιο τους μιας και οι
κρόκοι αυτοί είναι καθαρά φθινοπωρινοί.Έτσι ανανεώσαμε την αναζήτηση
μας αυτή για την άνοιξη οπότε και φυτρώνουν οι ανοιξιάτικοι πλέον κρόκοι.
Η φύση όμως μας φρόντισε να μην μας αφήσει παραπονεμένους και μας
προσέφερε απλόχερα πολύ όμορφες εικόνες από τους ασφένταμους που
αυτή την περίοδο περνούν από την πράσινη φορεσιά τους στην κιτρινοκόκ-
κινη πρίν ρίξουν τα φύλλα τους υποδεχόμενοι τον χειμώνα που πλησιάζει.
'Ετσι ανάμεσα στους καταπράσιμους πρίνους αντικρύσαμε πανέμορφες
εικόνες από τα το όμορφο αυτό δένδρο και ιδιαίτερο για την Κρήτη μας
τον "ασφένταμο".

ΑΣΦΕΝΤΑΜΟΙ

Ο σφένδαμος, το σφενδάμι ή σφεντάμι (αρχ. ελλ., ἡ σφένδαμνος) είναι
είδος άγριου δένδρου.Στην πραγματικότητα πρόκειται για γένος δένδρων
 ή ημίθαμνων με την επιστημονική ονομασία Acer. Η επιστημονική ονο-
μασία του σφένδαμου οφείλεται στα χαρακτηριστικά φύλλα του με τρεις
ή πέντε μυτερές απολήξεις (acer στα λατινικά σημαίνει οξύς, αιχμηρός).
Επίσης χαρακτηριστικός είναι ο καρπός του σφένδαμου, που έχει δυο
φύλλα με δύο πυρήνες στο μέσο και μοιάζει με έντομο με δυο μεγάλα
φτερά.Ο σφένδαμος χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία, σε οικοδομικές
και αρχιτεκτονικές εφαρμογές, στην κατασκευή μουσικών οργάνων, εδώ
στην Κρήτη κατασκευάζουν τις λύρες) ως διακοσμητικό φυτό (π.χ. μπο-
νζάι) κ.α.Ο σφένδαμος προσβάλλεται συχνά από μύκητες, ορισμένοι εκ
των οποίων μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και τον θάνατο του φυτού.
Το φύλλο του σφενδάμου αποτελεί το εθνικό σύμβολο του Καναδά και
η αναπαράσταση του βρίσκεται στο κέντρο της σημαίας της χώρας.

Τα είδη του σφένδαμου ξεπερνούν τα εκατό. Ορισμένα από αυτά είναι
αειθαλή, αλλά τα περισσότερα είδη είναι φυλλοβόλα.Ο πιο κοινός σφέ-
νδαμος είναι Σφένδαμος ο ψευδοπλάτανος (Acer pseudoplatanus), που
ευδοκιμεί στην Κεντρική Ευρώπη, στις βορινές ακτές της Μεσογείου
και στον Καύκασο. Συνήθως βρίσκεται στα δάση, απομονωμένος, σε
γόνιμο έδαφος. Τα φύλλα του είναι ελαφρά, με λοβό και το κάτω μέρος
τους είναι σχεδόν λευκό. Το ξύλο του είναι λευκό και όχι πολύ συμπαγές.
Το ξύλο της ρίζας του έχει ωραία νερά και χρησιμοποιείται για μικρά
έπιπλα πολυτελείας. Το σφενδάμι αυτό υπάρχει και στην Βόρειο Ελλάδα,
και είναι περιζήτητο για την κατασκευή μουσικών οργάνων και επίπλων.

Ένα άλλο είδος σφένδαμου είναι Σφένδαμος ο πλατανοειδής ή νορβηγικός
σφένδαμος (Acer platanoides), που βρίσκεται στα δάση της Βορείου Ευρώπης
και της Βορείου Ασίας. Ο σφένδαμος αυτός, που είναι φυλλοβόλος, μοιάζει
με τον πλάτανο, αλλά το ξύλο του είναι ελαφρά κοκκινωπό και κατώτερης
ποιότητας. Το ύψος του μπορεί να φτάσει και τα 30 μέτρα, ενώ μπορεί να
 ζήσει έως και 250 χρόνια.Ο Σφένδαμος ο σακχαρώδης (Acer saccharum)
μοιάζει με τον νορβηγικό σφένδαμο, αλλά ευδοκιμεί μόνον στα δάση της
Βορειοανατολικής Αμερικής. Είναι φυλλοβόλος και το ύψος του μπορεί να
φτάσει τα 40 μέτρα. Ο σφένδαμος αυτός κατά την άνοιξη, πριν πέσουν τα
φύλλα του, περιέχει υγρά πλούσια σε σάκχαρα. Τα υγρά αυτά συλλέγονται,
όπως συλλέγεται και η ρητίνη των πεύκων, και βράζονται για να πυκνώσουν
 και να παραχθεί έτσι το «σιρόπι από σφένδαμο» (αγγλ., maple syrup).

Σε όλη την διαδρομή μας απολαμβάναμε τις όμορφες εικόνες από τους κιτρι-

νοκόκκινους ασφένατμους που όσο ανεβαίναμε αραίωναν.Τα δένδρα είναι
περιορισμένα λόγω της βόσκησης και του μεγάλου υψομέτρου, ξεχωρίζουν
μόνο οι πρίνοι (Quercus coccifera) και τα σφεντάμια (Acer sempervirens),και τα
πουρνάρια που εμφανίζονται σε θαμνώδη μορφή, ως “κατσοπρίνια» (υπερβοσκη-
μένη μορφή) ή ως μεγάλα αιωνόβια δένδρα.Στο τελευταίο τμήμα της διαδρομής
μας κυριαρχεί η φρυγανική βλάστηση και οι “μαξιλαρόμορφοι” χαμηλοί θάμνοι.
Λϊγο πριν φτάσουμε στα "λιβάδια" μας φύσηξε άγρια ο και νοτιάς που λυσομα-
νούσε ρίχνοντας μας μάλιστα και μερικές σταγόνες βροχής ίσα για να βγάλουμε
τα αδίαβροχα από τα σακίδια.Στα λιβάδια βρήκαμε απάγκιο πίσω από κάτι τερά-
στια βράχια στην βόρειο δυτική μερία του επίπεδου κομματιού δίπλα σε ένα παλιό
αλώνι.Ζεσταθήκαμε από ένα ρακί και πήραμε το δρόμο της επιστροφής από την
άλλη μερία σε σχέση από αυτή που ανεβήκαμε,στα ανατολικά.Εδώ ο αέρας ήταν
ηπιότερος και η διαδρομή αφού πρώτα ανεβήκαμε στο ψηλότερο σημείο και
απολάυσαμε την όμορφη θέα σε Καθαρό και Οροπέδιο Λασιθίου μας έφερε στην
πηγή στην θέση "τρύπα" και μετά από λίγο στον σημείο που είχαμε ξεκινήσει το πρωί.

Ψηλότερο σημείο       1559 μ.
Χαμηλότερο σημείο   1170 μ.