λάου πραγματοποίησε την τρίτη πεζοπορική διαδρομή του νέου έτους σε
μια όμορφη γωνιά της επαρχίας Σητείας,που βρίσκεται στα νότια του ορει-
νού όγκου του Ορνού (1238μ.) την περιοχή γύρω από το Σταυροχώρι. Το
χωριό είναι ένα από τα παλαιότερα χωριά της επαρχίας και το συναντάμε
στην κορυφή της καταπράσινης ρεματιάς που καταλήγει στον Κουτσουρά.
Η περιοχή είναι ελαφρά ορεινή περιτριγυρισμένη από τις χαμηλές κορφές
όπως Καστρί(825μ.),Μέγας Λάκος(719μ.),και Κούτσουλας(501μ.).Η πεζο-
πορική μας διαδρομή ξεκίνησε από χαμηλά με κατέυθυνση προς το Σταυρο-
χώρι, με οδηγό τον Γιάννη Χαμηλάκη, ένα μέλος της ομάδας μας που κα-
τάγεται από το χωριό και που φρόντισε να μας οδηγήσει στα μονοπάτια.
τα ξωκλήσια, τις παλιές Μονές και τα άλλα ενδιαφέροντα μέρη της πε-
ριοχής αυτής.
Η πεζοπορία μας ξεκινά από τον εγκαταλελλημένο σήμερα οικισμό
"Τσικαλαριά" ,που οφείλει το όνομα του στο ότι παλία κατασκεύαζαν
εκεί πήλινα σκεύη όπως τα τσικάλια(τα πήλινα σκεύη από άργιλο),με
κατεύθυνση προς την περιοχή "Μακρύ Τοίχο".Η πορεία μας ανηφορική
ακολουθεί τον μικρό αγροτικό δρόμο που ανεβαίνει πρός το πευκοδά-
σος.Μόλις ο δρόμος ισιώνει στρίβουμε δεξιά και ανεβαίνουμε από μι-
κρό στενό μονοπάτι που αχνοφαίνεται προς την Μονή της Ζωοδόχου
Πηγής.Το πευκοδάσος αυτό ονομάζεται "Πετρολίβανος" και πρασινίζει
την δεξιά μεριά ρεματιάς που κατεβαίνει από το Σταυροχώρι.
ΠΕΤΡΟΛΙΒΑΝΟΣ ή ΦΛΕΒΑΡΗΣ
Το δάσος που είναι απέναντι από το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής
λέγεται Πετρολίβανος, αλλά και Φλεβάρης Παλαιά ήταν ένας τεράστιος
δρυμός με πηγές και ένας ασφαλής κρυψώνας στις τουρκοπειρατικές
επιδρομές. Απέναντι,στα βορειοδυτικά, υπήρχε οικισμός με την ονο-
μασία «Κάτω Μετόχι» και στα 800 μ. προς Βορρά βρισκόταν ένας
άλλος ισοδύναμος οικισμός, με την ονομασία «Πάνω Μετόχι».Στους
δύο αυτούς οικισμούς φαίνονται και σήμερα χαλάσματα και ερειπω-
μένα σπίτια.Στο Πάνω Μετόχι υπάρχει ένας πλάτανος από τους 5 που
φύτεψε ένας κατάδικος με εντολή ενός Αγά για να του χαρίσει τη ζωή.
Το πρώτο το φύτεψε στην Αγία Φωτιά της Ιεράπετρας, το δεύτερο στο
Πάνω Μετόχι, το τρίτο στο Σταυροχώρι, το τέταρτο στη Χρυσοπηγή
και το πέμπτο, που καταστράφηκε πριν από μερικά χρόνια, στη Μα-
λαύρα.
 |
| Στο δάσος του "πετρολίβανου" ή "φλεβάρη" |
Η ανάβαση μέσα από το δάσος φέρνει την ομάδα στην περιοχή της "Λυ-
γιάς" όπου συναντάμε την ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ. Η περιοχή βρί-
σκεται νοτιο-ανατολικά του Σταυροχωρίου σε επιβλητικό τοπίο από μια
σύνθεση λόφων και απότομων γκρεμών. Η οικοδόμησή του αποδίδεται
σε κάποιο θαύμα, που έγινε στα τέλη του 19ου αιώνα.Σύμφωνα με την
παράδοση,η αιτία για το κτίσιμό του έγινε εξαιτίας του παρακάτω περι-
στατικό: Κάποιος Σταυροχωριανός, ονόματι Πιπεράκης Ιωάννης, υπέφερε
τόσο πολύ από τα μάτια του, που η τότε ιατρική επιστήμη τον είχε κατα-
δικάσει. Στο σημείο που κτίστηκε το μοναστήρι υπήρχε μια μικρή πηγή.
Ένας βοσκός είδε σε όνειρό του έναν ασκητή με πλούσια γενειάδα στο
σημείο της πηγής να του λέει: «Σε παρακαλώ να πεις στον άρρωστο Πι-
περάκη να έλθει σε αυτήν την πηγή που είναι αγίασμα να προσευχηθεί,
να πλύνει τα μάτια του και θα γίνει εντελώς καλά. Ο βοσκός ενημέρωσε
τον άρρωστο και ευθύς αμέσως την επόμενη ημέρα πήγε στην πηγή, προ-
σευχήθηκε, έπλυνε τα μάτια του και πράγματι έγινε εντελώς καλά.Η πηγή
αυτή αυτή υπάρχει και σήμερα και μάλιστα με συνεχή ροή νερού.Το μο-
ναστήρι σήμερα δεν έχει μοναχούς.
ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
Στα 200 μ. βορειοδυτικά από την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής βρί-
σκεται ο Ναός των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος είναι ο μισός σε σπηλιά
ενός γκρεμού.Λέγεται ότι περνώντας από την Κρήτη ο Απόστολος Παύλος,
δημιούργησε έναν ναό 24 χιλιόμετρα ανατολικά της Ιεράπετρας και 5 χιλ.
προς βορρά. Έτσι, ο ναός αυτός πιθανότατα είναι δημιούργημα του Απο-
στόλου Παύλου, σύμφωνα με την παράδοση.Κατά την περίοδο της Του-
ρκοκρατίας υπήρξε κρυφό σχολείο και η πόρτα (είσοδος) είχε ύψος 1,2 μ.
Κάποιος νεωτεριστής το 1950 το χάλασε και του έδωσε το σημερινό του
ύψος. Σ’ αυτόν το ναό είχαν επισημανθεί και εγκλωβιστεί πολλά γυναι-
κόπαιδα από πειρατές και από Τούρκους. Με κατανυκτικές προσευχές και
γονυκλισίες σχίστηκε ο βράχος- φαίνεται ακόμα και σήμερα- και ξέφυγαν
με ασφάλεια στο απυρόβλητο βουνό, αποφεύγοντας βέβαια καταστροφή.
Το μοναστήρι γιορτάζει στις 29 Ιουνίου, την εορτή των Αποστόλων
Πέτρου και Παύλου.
Συνεχίζουμε την πεζοπορία με κατεύθυνση βόρεια προς το Σταυροχώρι
περνώντας κατά σειρά από τις περιοχές "κορυφή",από όπου έχουμε μια
εντυπωσιακή εικόνα όλη της ρεματιάς με το χωριό απέναντι να λούζεται
από το φως του λαμπρού ήλιου που μας συνόδευε, στην συνέχεια από την
"τριπυτή" κάτω από τα τεράστια βράχια με την μεγάλη τρύπα που έδω-
σαν και το όνομα στην περιοχή και κατηφορίσαμε ανάμεσα από τα ελαιό-
δενδρα αρχικά και μετά από αγροτικό δρόμο στην "πέρα μερά" για να
φτάσουμε σε ένα άλλο μικρό ξωκλήσι της περιοχής την "Αγία Παρασκευή"
που βρίσκεται λίγο πιο ψηλά από την κοίτη του χειμάρου μέσα σε ένα μι-
κρό πευκοδάσος.Δεν χρειάστηκαν παρά λίγα λεπτά ανάβαση για το Σταυρο-
χώρι το όμορφο αλλά με τους λιγοστούς κατοίκους σήμερα χωριό που πε-
ριτριγυρίζεται από τους πλούσιους καταπράσινους κήπους,Το σημείο που
είναι χτισμένο το χωριό μπορεί να χαρακτηριστεί και σαν "βίγλα" μιας και
βλέπει αμφιθεατρικά όλη την γύρω περιοχή αλλά και την ρεματιά στα νότια
που καταλήγει στο Λιβυκό πέλαγος προσφέροντας υπέροχη θέα.
 |
| Το Σταυροχώρι από την "κορυφή" |
 |
| στην "τρυπητή" |
 |
| Αγία Παρασκευή |
 |
| lupinus albus (Λούπινος ο λευκός) |
TO ΣΤΑΥΡΟΧΩΡΙ
Το Σταυροχώρι είναι ένα παλίο κεφαλοχώρι της επαρχίας Σητείας χτισμένο
σε υψόμετρο 235 μ.χαμηλά στις στις πλαγιές Ν.Α.των βουνών της Θρυπτής
Στην απογραφή των Ενετών του 1583 φέρει το όνομα Στραβοδοξάρι και είχε
τότε 227 κατοίκους.Ο λόγος που το χωριό ονομαζόταν έτσι παραμένει μέχρι
σήμερα άγνωστος αν και η ερμηνεία του ονόματος είναι σύνθεση των
λέξεων στραβός και δοξάρι που παραπέμπει στο τόξο ή το δοξάρι της λύ-
ρας ή του βιολιού ή ακόμα και στο όργανο που παλία έξαιναν το βαμπάκι.
Βρίσκεται προς τα νότια της επαρχίας και απέχει 35 χλμ.από την Σητεία,
ενώ στο Κοινοτικό Διαμέρισμα του Σταυροχωρίου υπάγονται και οΙ οικι-
σμοί Λάπιθος και Κουτσουράς. Ο πρώτος είναι ένα μικρό χωριό κοντά
στο Σταυροχώρι που αναφέρεται και αυτό από τους Ενετούς στην απογρα-
φή του 1583 σαν Lapitho (διαθέτει δε πέτρινη βρύση με χρονολογία 1779,
και ο δεύτερος κοντά στην θάλασσα με πανέμορφες παραλίες που τις
βρέχει το Λιβυκό πέλαγος.Στον Κουτσουρά είναι σήμερα η έδρα του
νέου ευρύτερου πλέον δήμου του Δήμου Μακρύ Γιαλού.
Στις θέσεις Λενικά και Σπηλαρίδια έχουν εντοπιστή αρχαιότητες. Με-
ταξύ Σταυροχωρίου και Κουτσουρά υπάρχει ο εγκαταλελλειμένος οικι-
σμός Τσικαλαριά, από όπου περνάει το «μονοπάτι των πειρατών» -
ιστορικό κατάλοιπο των Βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων.Σε
τοποθεσίες του βουνού Αόρι που υπάγεται στο Σταυροχώρι (ενώ ο
συνοικισμός που υπήρχε ανήκε στον Άγιο Στέφανο), τοποθετείται
από ορισμένους ερευνητές ο ναός του Αποστόλου Παύλου τον οποίο
περιγράφει το 1687 ο Άγγλος περιηγητής Rantolph: «μέ 12 κίονες και
αγίασμα με ιαματική δύναμη για κάθε ασθένεια.Η εκκλησία της Θεο-
τόκου Πηγής στην τοποθεσία «τσοί Αποστόλους στην Λυγιά» συγκε-
ντρώνει πολλά στοιχεία για να είναι ο αναφερόμενος από τον Rantolph
Στην περιοχή του Σταυροχωρίου ανήκουν τα σπήλαια Άγιοι Από-
στολοι και Ζωοδόχος Πηγή.Στην περιοχή του Σταυροχωρίου έχουν
βρεθεί δυο ψευδόστομοι αμφορείς (αγγεία που διέθεταν ένα ψευδές,
δηλαδή κλειστό, στόμιο, μία πλάγια προχοή και δύο λαβές στους
ώμους) που σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο Ηρακλείου
To χωριό διατηρεί ακόμα και σήμερα τον παραδοσιακό του χαρακτή-
ρα, διαθέτει πολλά παλιά σπίτια που είναι κτισμένα με την παραδο-
σιακή Κρητική αρχιτεκτονική. Έχει στενά πλακόστρωτα σοκάκια,για
ήσυχους περιπάτους όπου αξίζει να περιηγηθεί κανείς, και ποιος ξέρει
εκεί ανάμεσα στα ασβεστωμένα σπίτια με τις χρωματιστές πόρτες με
λίγη τύχη μπορεί να συναντήσει καμιά γιαγιά με το θυμιατήρι στο χέρι
να τα ευλογεί τα σοκάκια.Τα περισσότερα σοκάκια οδηγούν στην μικρή
όμορφη πλατεία με το σιντριβάνι ,όπου πίνοντας καφέ στα παραδοσια-
κά καφενεδάκια στην σκιά του γέρικου πλάτανου ενεργοποιούνται όλες
οι αισθήσεις και ένα νοσταλγικό συναίσθημα σε κυριεύει..Εξέχουσα
θέση δε στο χωριό έχει η εκκλησία της Αγίας Τριάδος.που πέρσυ συ-
μπλήρωσε 100 χρόνια από το κτίσιμο της και η εκατονταετηρίδα της
(1912-2012) γιορτάστηκε με λαμπρότητα.Γύρω πάντως από το Σταυ-
ροχώρι υπάρχουν και πολλές πεζοπορικές διαδρομές για τους λάτρεις
της φύσης σε παλιά μονοπάτια αλλά και πιο σύχγρονα που συνέδεαν
το χωριό με τους γύρω οικισμούς και τις περιοχές που αξίζει να τις
περπατήσει κανείς.
2 σχόλια:
Μπράβο!Εξαιρετική παρουσίαση!
Δημοσίευση σχολίου