ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΑΛΙΕΣ ΜΟΝΕΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

Η περιοχή της Ανατολής στην Ιεράπετρα έχει να επιδείξει μεγάλη
βυζαντινή και λόγια παράδοση αιώνων.Στα Μοναστήρια της
άκμασε ο μοναχικός βίος, ενώ μεγάλες θεολογικές μορφές, όπως
του Ιερομόναχου Νείλου Δαμιλά, κατήχησαν και περιφρούρησαν
με το έργο τους την χριστιανική πίστη μας καθ' όλη τη μακρά
περίοδο της Βενετικής κυριαρχίας.Εκείνη την περίοδο στην περιοχή
γύρω από το όμορφο χωριό άκμασαν πολλά μοναστήρια και μονές,
δύο δε από αυτά στην περιοχή της Καρκάσας ήταν ο προορισμό μας,
την Κυριακή 23-01-2011

ΑΝΑΤΟΛΗ (πηγή :http://www.anatolh.gr)

Παλιό, ιστορικό, παραδοσιακό χωριό 17 χλμ. βορειοδυτικά της
Ιεράπετρας σε υψόμετρο 600μ.Η θέα από τον οικισμό είναι
μοναδική, καθώς απλώνεται μπροστά του όλο το Λιβυκό πέλαγος.
Πήρε το όνομα του από τη γεωγραφική του θέση . Δηλαδή, επειδή
ακριβώς βρίσκεται στα νότια και ανατολικά των Λασιθιώτικων
βουνών, ατενίζει πρώτος από όλες τις άλλες κατοικημένες περιοχές
την ανατολή του ήλιου.'Aλλος μύθος που μαρτυρείται από τις
γιαγιάδες είναι ο εξής : τα πολύ παλιά χρόνια συνήθιζαν, όταν οι
άντρες έφταναν σε μεγάλη ηλικία(70 χρονών και πάνω), να τους
οδηγούν νοτιοανατολικά του χωριού κάπου προς την Ιεράπετρα
και να τους ρίχνουν σε ένα γκρεμό. Σε μια από αυτές τις αποστολές,
επειδή ο επικεφαλής των δημίων ήθελε να τους χαρίσει τη ζωή,
τους υποσχέθηκε ότι, όσοι κοιτάξουν προς την μεριά που θα
πρωτοβγεί ο ήλιος, θα γυρίσουν ζωντανοί. Όλοι κοίταξαν ανα-
τολικά, μόνο ο πιο γέρος απ' όλους κοιτούσε βορειοδυτικά προς
τη μεριά της ψηλότερης κορφής του χωριού. Ενώ όλοι γελούσαν
μαζί του, η πρώτη αχτίδα του ήλιου αντανακλάστηκε στο μέρος
που κοιτούσε ο γέρος . Έτσι, γλίτωσε τη ζωή του και το χωριό
ονομάστηκε Ανατολή.

Αναφορά στον οικισμό έχουμε από πολύ παλιά. Ήδη από το 1583,
όπως μαρτυρεί ο Καστροφύλακας, η Ανατολή αριθμούσε 666
κατοίκους. Τη συνέχεια των αναφορών βρίσκουμε στις Τουρκικές
και Αιγυπτιακές απογραφές που ακολούθησαν . Το 1880 και 1900
εμφανίζεται ως δήμος - μάλιστα σώζεται και αποτύπωμα σφραγίδας
με 588 και 659 κατοίκους αντίστοιχα. Από το 1920 αποτελεί
κοινότητα με ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό που το 1951 έφτασε
τους 900 περίπου κατοίκους .Ο οικισμός υπήρξε κεφαλοχώρι και
κέντρο επώνυμων οικογενειών επαναστατών. Είναι γνωστοί σε
όλη την Κρήτη ο οπλαρχηγός Εμμ. Λακέρδας αλλά και άλλοι
που πήραν μέρος σε όλους τους απελευθερωτικούς αγώνες της
Κρήτης (1821-1890).
Ο οικισμός παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Σώζονται βυζαντινά μοναστήρια που χρονολογούνται το 15ο
αιώνα και τα οποία κτίστηκαν από το λόγιο αντιρρητικό ιερο-
μόναχο Νείλο Δαμηλά. Ιδιαίτερης αξίας είναι ο ναός της
Μεταμορφώσεως του Σωτήρος καθώς και αυτός των 12
Αποστόλων, στην περιοχή Κάτω και Πάνω Καρκάσα, 4
περίπου χιλ. Ν/Δ του χωριού με αξιόλογες τοιχογραφίες, και
ανεκτίμητης αξίας φορητές εικόνες, οι οποίες έχουν μεταφερθεί
και φυλάσσονται στον Καθεδρικό Ναό του χωριού, επίσης η
Μονή της Παναγίας της Βαγιονέας στη Βαινιά Ανατολής.
Ο Ναός των Αγ. Πάντων, που φιλοξενεί τις βυζαντινές αυτές
εικόνες, διαθέτει επίσης ιδιαίτερης αξίας και τεχνοτροπίας
ξυλόγλυπτο τέμπλο, κατασκευασμένο στις αρχές του περα-
σμένου αιώνα από τους ονομαστούς Νιταδόρους του νομού
Λασιθίου. Αξιομνημόνευτη είναι και η εκκλησία της Κάτω
Παναγίας, βυζαντινός ναός αφιερωμένος στην Κοίμηση της
Θεοτόκου που φέρει ανεκτίμητες τοιχογραφίες κάτω από
τα επιχρίσματα, εξαιρετικής τέχνης τέμπλα αλλά και
επιδαπέδια ταφική πλάκα με σύμβολα άρχοντα. Πρέπει
να αναφερθούν ακόμα και Η πάνω Παναγία που αποτελούσε
το παλιό νεκροταφείο του χωριού και ο Προφήτης Ηλίας
στο κέντρο του χωριού.

Ξεκινήσαμε την πεζοπορία μας μέσα από τον οικισμό της
Ανατολής,περιμένοντας πρώτα μερικά λεπτά να περάσει η
μπόρα που εκείνη την στιγμή έβρεχε τον οικισμό,και αφού
διασχίσαμε καμιά τριακόσια μέτρα πάνω στο ασφαλτο-
στρωμένο δρόμο που οδηγεί στην Ιεράπετρα,στρίψαμε δεξιά
και μέσα από το δίκτυο των χωματόδρομων που διασχίζουν
αρχικά τα περιβόλια,και μετά τις πεζούλες με τις ελιές,
μας οδήγησαν μετά από κατηφορική πορεία μιάς ώρας
περίπου στή μονή Σωτήρος Χριστού στά Πάνω Καρκάσια.

Μονή τον Σωτήρος Χριστού στα Πάνω Καρκάσα
Βρίσκεται ένα χιλιόμετρο νότια του χωριού της Ανατολής και
χτίστηκε μετά από την μονή των Αγίων Αποστόλων στα κάτω
Καρκάσια.Από τις εγκαταστάσεις της Μονής σήμερα σώζεται
μόνο το καθολικό ενώ το συγκρότημα των κελιών που βρίσκεται
δυτικά του καθολικού είναι σε μορφή ερειπίων. Από εδώ η θέα
προς τα δυτικά παράλια της Ιεράπετρας και το Λιβυκό πέλαγος
είναι πανοραμική. Τα γύρω πετρώματα από τα οποία έχουν
κατασκευαστεί και τα κελιά είναι από ψαμμιτικούς σχιστόλιθους
και κροκαλοπαγή, ενώ το πεύκο στον περίβολο του Ναού είναι
της ίδιας εποχής με το χτίσιμο του Ναού. Το καθολικό είναι μια
καμαρόσκεπη βασιλική και τιμάται στη Μεταμόρφωση του
Σωτήρος Χριστού. Εσωτερικά ο Ναός είναι τοιχογραφημένος με
ωραίες παραστάσεις. Μεταξύ αυτών διακρίνονται ο Ευαγγελισμός,
η Βάπτιση,η Σταύρωση, η Μεταμόρφωση, η Ανάληψη, ο Χριστός
Στηθαίος ανάμεσα στην Παναγία και τον Ιωάννη, οι Τρεις Ιεράρχες
κ.α. ενώ διακρίνονται και εδώ χαράγματα στις τοιχογραφίες με τα
έτη 1436,1479 κ.α.Ακόμη πάνω στο νότιο μικρό παράθυρο του
Ναού διακρίνεται αφιερωτική επιγραφή που ο Gerola τη χρονολογεί
κατά το 14°-15° αιώνα.


Πηγή : ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ IΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
Έρευνα - συγγραφή: Γιώργος Ψαρουδάκης, Καθηγητής,
Νίκος Γ. Παναγιωτάκης, Αρχαιολόγος

Συνεχίσαμε την κατηφορική πορεία από τμήμα του παλιού μονο-
πατιού που ένωνε τις δυό μονές της περιοχής.Ομως πέντε περίπου
λεπτά μετά το μονοπάτι χάνεται και έτσι αναγκαζόμαστε να κατηφο-
ρίσουμε την απότομη πλαγιά από τα στενά περάσματα που έχουν
δημιουργήσει τα κατσίκια της περιοχής,μέχρι που φτάνουμε στην
περιοχή της ΚάτωΚαρκάσας και στην πηγή που τρέχει νερό σχοδόν
όλο το χρόνο και γεμίζει την μεγάλη δεξαμενή που βρίσκεται δίπλα
της.Δροσιζόμαστε στο κρύο νερό της πηγής και στη συνέχεια
προχωράμε λίγο για βρεθούμε στην Μονή των Αγίων Αποστόλων

Μονή Αγίων Αποστόλων Κάτω Καρκάσα

Βρίσκεται ένα χιλιόμετρα νοτιότερα από το μονή στη Πάνω
Καρκάσα και περίπου 15 Β.Δ της Ιεράπετρας, σε υψόμετρο
περίπου 500 μέτρα σε υψίπεδο με πράσινο, πεύκα, θάμνους
και θέα προς τη δυτική πλευρά των παραλίων της Ιεράπετρας
και το Λιβυκό πέλαγος Η Μονή χτίστηκε πριν από το 1400
και επικοινωνούσε με τη Μονή του Σωτήρα Χριστού στα
Πάνω Καρκάσα μέσω μονοπατιού το μήκος του οποίου είναι
περίπου ένα χιλιόμετρο. Από τις εγκαταστάσεις της Μονής
σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό ενώ το συγκρότημα των
κελιών που βρίσκεται νότια του καθολικού είναι σε μορφή
ερειπίων. Το καθολικό είναι μεγάλη καμαρόσκεπη βασιλική
και τιμάται στο όνομα των Αγίων Αποστόλων.  

Εσωτερικά ο Ναός είναι τοιχογραφημένος με θαυμάσιες παρα-

στάσεις του 1400. Μεταξύ αυτών διακρίνονται ο Μυστικός Δείπνος,
ο Νιπτήρας, η Προδοσία, η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση, ο Χριστός
Στηθαίος κ.α. Η ζωγραφική των τοιχογραφιών αντιπροσωπεύει τις
τάσεις της Κωνσταντινουπολίτικης παλαιολόγειας δομής ενώ η
εκτέλεσή τους έγινε από μεγάλους ζωγράφους. Από διάφορα
στοιχεία που υπάρχουν προκύπτει ότι η Μονή των Αγ. Αποστόλων
ήταν μάλλον γυναικεία Μονή,.Στο Ναό των Αγίων Αποστόλων
υπάρχει παλαιό ξυλόγλυπτο τέμπλο όμως οι θαυμάσιες παλιές
εικόνες έχουν μεταφερθεί προς φύλαξη στην ενορία της Ανατολής.
Πηγή : ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ IΕΡΑΠΕΤΡΑΣ
Έρευνα - συγγραφή: Γιώργος Ψαρουδάκης, Καθηγητής,
Νίκος Γ. Παναγιωτάκης, Αρχαιολόγος

Ξεκουραζόμαστε κάτω από τον ίσκιο των πανύψηλων κυπαρισιών
όπου και απολαμβάνουμε λίγο ρακί προφυλαγμένοι από τον ήλιο
που κατάφερε στο μεταξύ να διώξει την βροχή που μας απειλούσε
όλο αυτό το διάστημα απλώνοντας στην βρεμένη γη τις ζεστές
ακτίνες του,και ξεκινήσαμε για την επιστροφή μας στο χωριό της
Ανατολής.Η πορεία μας πάνω στον δρόμο που διασχίζει τα μαλακά
χώματα της περιοχής ενώ όσο ανεβαίνουμε η θέα πρός το Λιβυκό
πέλαγος γίνεται μοναδική.Στα δεξιά μας το Μύρτος και αριστερά
ανάμεσα στα γυαλιστερά θερμοκήπια δικρίνουμε την "νύφη του
Λιβυκού" ,την νοτιότερη πόλη της Ευρώπης ,την Ιεράπετρα.Δύο
ώρες αργότερα και αφού η ελαφρά βροχή κατάφερε να επιβληθεί
του ζεστού ήλιου,και μας έβρεξε λίγο,φτάνουμε στα πρώτα σπίτια
της Ανατολής.Περνάμε από την παλιά βρύση στην κάτω γειτονιά
η οποία μάλιστα έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο με
απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και διασχίζουμε τα όμορφα
στενά σοκάκια του χωριού,όπου συναντάμε πολλά όμορφα ανα-
καινισμένα παλιά σπίτια,με την όμορφη αισθητική εικόνα τους που
σέβεται τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του οικισμού.Τέσσερις ώρες
και είκοση λεπτά μετά από το ξεκίνημα μας η πεζπορία μας
τελειώνει,όχι όμως και ή συνάντηση μας,που συνεχίστηκε στην
παραδοσιακή ταβέρνα στις Δριγιές της Ανατολής με εντυπωσικά
παραδοσικά πιάτα και κόκκινο κρασί....

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ΑΝΑΤΟΛΗ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ at EveryTrail
EveryTrail - Find trail maps for California and beyond