Η πεζοπορία μας την Κυριακή 30-5-2010 ήταν μια απο τις εντυπω-
σιακές διαδρομές που περιλαμβάνονται στον βιβλίο των Χάρις
Γάλλου και Αννα Μπούρα "Κυκλικές πεζοπορίες και φαράγγια της
Ανατολικής Κρήτης" .Ονομάζετε "από οροπέδιο σε οροπέδιο-
Καθαρό πρός Λασίθι",πάνω από το αρχαίο μινωικό μονοπάτι και
επιστροφή από το φαράγγι του Χαυγά.Η ολιγομελής ομάδα μας ήταν
μάλιστα ιδιαίτερα τυχερή αφού αρχηγούς είχαμε και τις δύο
συγγραφείς του όμορφου Βιβλίου.
Η εκκλησία απέχει περίπου 6 χιλ.από την πλατεία με τις ταβέρνες
του Καθαρού,και ήταν η αφετηρία μας αλλά και ο τερματισμός.
Στην εκκλησία υπάρχει εικόνα του Αγίου Μάμα προστάτη της
Κτηνοτροφίας.Ο Άγιος Μάμας είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκ-
κλησίας, ο οποίος έζησε στα μέσα του 3ου αιώνα (μ.Χ.) και
μαρτύρησε επί Αυτοκράτορα Αυρηλιανού. Το όνομά του φέρουν
σήμερα μερικά χωριά στην Ελλάδα , ενώ θεωρείται και ένας από
τους μεγαλύτερους Αγίους στην Κύπρο και τη Σκύρο,και η μνήμη
του εορτάζεται στις 2 Σεπτεμβρίου.
Το μονοπάτι από τη Θέση Σταυρός οδηγεί στο Οροπέδιο του
Λασιθίου,είναι ευδιάκριτο σε μερικά σημεία μάλιστα πολύ όμορφο,
ξεκινάει με ελαφρά ανηφορική πορεία και συνεχίζει για περίπου 30
λεπτά μέχρι το διάσελο που από τη μία πλευρά αγναντεύεις την
μαγευτική θέα από το οροπέδιο Λασιθίου,από την άλλη του
Καθαρού,και στα δεξιά το φαράγγι του Χαυγά,και απέναντι μας
να στέκει επιβλητική η κορυφή της Σελένα που είχαμε ανέβει την
προηγούμενη βδομάδα.
Η ολιγομελής ομάδα μας ακολουθεί το αρχαίο μινωικό πέρασμα
γνωστό ως "στροφές τις Αλέξαινας", για την κάθοδο προς το
Οροπέδιο.Από αυτό το μονοπάτι λέγεται ότι πέρασε και ο
Ελευθέριος Βενιζέλος στο δρόμο για την Ιεράπετρα μέσω Μαλών,
κατά την τότε περιοδία του στην περιοχή.
βρίσκεται ένας έντονα κατηφορικός δρόμος,σκαμένος από
μπουλτόζα,χωρίς να μπορούμε να καταλάβουμε το λόγο που
ανοίχτηκε, εξαφανίζοντας για πάντα το όμορφο καλντερίμι.
Οι πέτρες είναι τόσες πολλές και ολισθηρές που η κατάβαση
γίνεται επικίνδυνη και η οργή μας μεγαλώνει για κείνον που
κατέστρεψε το όμορφο μινωικό μονοπάτι,που άντεξε χιλιάδες
χρόνια,εγκαταλείποντας στην θέση του πέτρες και χώματα, και
αφήνοντας το έργο της «αποκατάστασης» αποκλειστικά στη φύση.
αφού βρήκαμε σε ένα σημείο ξανά τμήμα που αρχαίου μονοπατιού,
το οποίο και ακολουθήσαμε φτάσαμε στην εκκλησία της Αγίας
Πελαγίας, χτισμένη στα ερείπια παλαιού μοναστηριού στους
πρόποδες του Λάζαρου,και ΝΑ του Οροπεδίου Λασιθίου.Η παλιά
μονή Ιδρύθηκε λίγο μετά το 1545 και φαίνεται ότι καταστράφηκε
και ερημώθηκε κατά την περίοδο του κρητικού πολέμου.Πάντως
το 1630 από μαρτυρίες φαίνεται ότι είχε μόνο 3 σπίτια ήταν δηλαδή
πολύ μικρή. Μετά από αυτή τη χρονολογία δεν υπάρχει άλλη
μαρτυρία. Σήμερα σώζεται μόνο ο ναός της που παλαιότερα είχε
και τοιχογραφίεςαλλά το τελευταίο του κομμάτι με διάκοσμο
καταστράφηκε από ασβέστωμα.Από το μοναστήρι δεν διασώζεται
τίποτα εκτός από ίχνη κτισμάτων που βρίσκονται γύρω από
το ναό.
ανατολικά προς την είσοδο του φαραγγιου του Χαυγά μερικές
εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα,και παράλληλα με την τεχνιτή
λιμνοδεξαμενή, που στις όχθες της φιλοξενούσε όσο και αν
ακούγεται παράξενο μερικές δεκάδες γλάρους,αλλά και ερωδιούς .
Ο δρόμος δεξιά και αριστερά ήταν σπαρμένος από μώβ κναούτιες
(κουφολάχανα),και την προσοχή μας τράβηξαν δεκάδες πολύχρωμες
πεταλούδες που πετούσαν από άνθος σε άνθος τρομαγμένες από την
παρουσία μας,εντυπωσιακό θέαμα στο σημείο εκείνο του Οροπεδίου.
εντόμων. Τα είδη τους υπερβαίνουν τον αριθμό των 100.000 σε όλο
τον κόσμο. Έχουν μακριές κεραίες, δύο ζεύγη φτερών καλυμμένα
με πολύχρωμα λέπια, διαθέτουν στοματικά μόρια μυζητικού τύπου
και οι κεραίες τους ποικίλλουν ανάλογα με το είδος.
Η μεταμόρφωσή τους από την στιγμή της γέννησης, σε μορφή
κάμπιας (προνύμφες), είναι τεράστια. Έχουν σκωληκόμορφο σώμα
και μασητικό στοματικό τύπο, ενώ συχνά διαθέτουν μεταξοειδείς
αδένες και με τα λεπτά στρώματα μεταξιού που παράγουν,
δημιουργούν ένα κουκούλι, στο οποίο εισέρχονται και μετατρέ-
πονται σε χρυσαλίδες. Όταν βγαίνουν από το κουκούλι, έχουν πλέον
τη μορφή ενήλικης πεταλούδας.
Στην αρχαία Ελλάδα οι πεταλούδες ονομάζονταν «ψυχές», καθώς
πιστευόταν ότι είναι οι ψυχές των νεκρών. Οι αρχαίοι Έλληνες την
ονόμαζαν «σκώληξ η καμπή», ενώ τη χρυσαλλίδα, το επόμενο
στάδιο από την κάμπια, «νεκύδαλλο», που σημαίνει «περίβλημα
νεκρού».
αυτά έχουν το όνομα Χαυγάς, το ένα που συνδέει τα οροπέδια
Καθαρού και Λασιθίου,ήταν ο δρόμος της επιστροφής της ομάδας
μας στο Καθαρό από το οροπέδιο Λασιθίου.
Το Φαράγγι του Χαυγά είναι ένα εκπληκτικό φαράγγι σπάνιας φυσικής
ομορφιάς, και είναι αυτό που μεταφέρει το νερό από το Οροπέδιο
Καθαρό στο Οροπέδιο Λασιθίου. Ανοίγεται μεταξύ των υψωμάτων
Καθάριος Λάκκος (1197) και Κεφάλα (1269).Έχει μήκος γύρω στα
3-4 km και σε ορισμένα σημεία οι πλευρές υψώνονται σχεδόν
κατακόρυφα σε μεγάλο ύψος.Το τοπίο μέσα στο φαράγγι είναι
πραγματικά πολύ όμορφο.Μέσα στο Χαυγά ζουν εκατοντάδες είδη
ζώων και πουλιών και είναι προσβάσιμο στον καθένα μέχρι το
σημείο "Νεραϊδοκόλυμπος " που εύκολα θα αναγνωρίσει κάποιος
από την ολοστρόγγυλη πέτρα που έχει καταπέσει στο πάτο του
φαραγγιού και κόβει έτσι την πορεία προς το υπόλοιπο φαράγγι.
Το φαράγγι διασχίζει ο ποταμός Χαυγάς που μεταφέρε παλαιότερα
τα νερά του Οροπεδίου Καθαρού στο Οροπέδιο Λασιθίου,και
από το Χώνο στο φράγμα του Αποσελέμη,μιας και τώρα πια
μαζεύονται πλέον στην τεχνιτή λιμνοδεξαμενή.
θόντας την κοίτη του ποταμού για περίπου 20 λεπτά και μετά άφησε
το φαράγγι και ανηφόρισε στο στενό φιδογυριστό μονοπάτι,με τον
ήλιο να μας κτυπάει από ψηλά,δυσκολεύοντας την προσπάθεια μας,
να ανέβουμε στην κορυφή της πλαγιάς του φαραγγιού,με την θέα
όμως από κάτω μας του όμορφου φαραγγιού να μας αποζημιώνει
τελικά.
Τα δένδρα των πρίνων που αφθονούν στην περιοχή μας πρόσφεραν
τον παχύ ίσκιο τους,ανακουφίζοντας μας αρκετές φορές, μέχρι που
τελικά φτάσαμε στο σημείο που ο δρόμος μας συνάντησε ξανά το
μινωικό μονοπάτι,που οδηγεί προς τον Τίμιο Σταυρό στο Καθαρό,
και στο σημείο όπου είχαμε ξεκινήσει το πρωί,και αφού είχαμε
περπατήσει περίπου 3 ώρες στα βουνά που χωρίζουν τα δύο
γειτονικά οροπέδια του Καθαρού και του Λασιθίου.
Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΑΣ
