H περιοχή γύρω από το σημερινό Καβούσι,κατοικείται αδιάλειπτα
από την αρχαιότητα.Οι Μινωικοί οικισμοί στις θέσεις «Βροντάς» και
«Κάστρο», τα αρχαία ορυχεία χαλκού της Μινωικής εποχής στη θέση
«Χρυσοκάμινο»,ο Αζοριάς οικισμός κατά την Ύστερη Νεολιθική
Εποχή έως τον 5ο αιώνα π.Χ, ο υστερομινωικός οικισμός,τα ρωμαϊκά
ερείπια στο Θόλος ακόμα και στο απέναντι νησάκι Ψείρα υπάρχουν τα
ερείπια πρωτομινωικού οικισμού.Η πεζοπορία μας αυτή την Κυριακή
ήταν προγραμματισμένη πάνω στα αχνάρια των αρχαίων μονοπάτιων
των μινωικών χρόνων στην περιοχή του Καβουσίου,που υπήρχαν
πριν,κατά την διάρκεια, αλλά και μετά την άνθιση του μινωικού
πολιτισμού.
Στην πεζοπορία αυτή συμμετείχαν τρεις ορειβατικοί σύλλογοι :
από το Ηράκλειο ο ΦΥσιολατρικός ΣΥλλόγος Ηρακλείου
(ΦΥ.ΣΗ.), ο Oρειβατικός σύλλογος Λασιθίου , που σε
συνεργασία με τον δικό μας εδώ στον Αγιο Νικόλαο και αρχηγό
τον Λεωνίδα, θα μας οδηγούσε πάνω στα μονοπάτια των
αρχαίων προγόνων μας.Το ραντεβού στο Καββούσι το πρωί της
Κυριακής μας βρήκε όλους έτοιμους,και μόνο ο καιρός να προ-
σπαθεί με ψιλόβροχο να μας τρομάξει,όμως στην συνέχεια
βλέποντας και αυτός ότι δεν κατάφερε τίποτα σταμάτησε.
Ξεκινήσαμε μέσα από το χωρίο του Καβουσίου,περάσαμε από
την μικρή πλατεία όπου οι θαμμώνες απολάμβαναν πρωινό το
καφεδάκι της Κυριακής,ανηφορίασαμε από τα σοκάκια
και βγήκαμε στις πρώτες πεζούλες πάνω από το χωριό,τις
οποίες διασχίζει ένα στενό μονοπάτι.
Το μονοπάτι σε δυό σημεία το κόβει ο αγροτικός δρόμο και
συνεχίζει την πορεία του προς τα πάνω όπου μετάαπό περίπου
300 μέτρα οδηγεί στην πασίγνωστη πλέον αρχαία ελιά του
Καβουσίου.Ο εντυπωσικός κορμός της έχει περίμετρο 22,10 μ.
και διάμετρο 7,10 μ.Η ελιά βρίσκεται στην θέση Αζοριάς σε
υψόμετρο 252 μ. και άνηκε το 2008 στον Γεώργιο Γραμματικάκη,
είναι ποικιλία Μαστοειδούς που τοπικά αποκαλείται Μουρατοελιά.
Σύμφωνα με εκτίμηση που αφορά στην ετήσια ακτινική άυξηση
του κορμού (0,75mm/έτος)η ηλικία του δένδρου είναι 3250 έτη
και την τοποθετεί στην Μετανακτορική εποχή της Μινωικής
περιόδου (1350-1100 π.χ.).
Το ελαιόδενδρο έχει χαρακτηριστεί Μνημειακό από τον Σ.Ε.ΔΗ.Κ
και λόγω των διαστάσεων του κορμού αλλά και λόγω της θέσης
του κοντά στους Μινωικούς οικισμούς Βροντάς,Αζοριάς,και Κάστρο.
Το 2004 στους ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας απόφασίστηκε η
νικήτρια του μαραθωνίου δρόμου στεφανώθηκε από τα κλαδιά της
αρχαίας αυτής της ιερής ελιάς
Ακολουθήσαμε στην συνέχεια το μονοπάτι το οποίο ανεβαίνει στην
πλαγιά της Παπούρας.Η θέα όσο ανεβαίνουμε καταπληκτική.Τόσο
Καβουσίου με τον καταπράσινο κάμπο του και το όρος Καψά να
στέκει από πάνω του όσο και του Μεραμπελιώτικου κόλπου
με την πρωτεύουσα τον Αγιο Νικόλαο στο βάθος να λούζεται από
τον Κυρικάτικο ήλιο.Το πανέμορφο μονοπάτι ανεβαίνει φιδίσια στην
πλαγιά και οι περίπου 50 ορειβάτες ο ένας πίσω από τον άλλο δίνουν
μια υπέροχη εικόνα σαν ένα πολύχρωμο φίδι να κινείται προς τα πάνω.
Μετά από μιάμιση ώρα ανηφορική πορεία φτάνουμε στο σημείο που
το μονοπάτι διακλαδίζεται.Δεξιάανεβαίνει προς τον οικισμό της
θριπτής, και αριστερά προς την κορυφή Κάστρο,που έδωσε το της
στον αρχαίο οικισμό που βρέθηκε εκεί.Χρειάστηκε όμως να περά-
σουμε από ένα πολύ όμορφο τμήμα του μονοπατιού που ανεβαίνει
σιγά-σιγά την πλαγιά ανάμεσα στις μυρωδιές από τις φασκομηλιές
και το βρεμένο χώμα που η πρωινή βρόχή σκόρπησε στον αέρα,για
να φτάσουμε στο διάσελο μερικές δεκάδες μέτρα κάτω ακριβώς
από την κορυφή.Από το σημείο εκείνο πέρνουμε μια πρώτη γεύση
από το φαράγγι του Μέσωνα που μπροστά μας βλέπουμε να κόβει
το βουνό στην μέση για μπορέσει να περάσει το νερό προς τα
χαμηλά αλλά και της πράσινης πλαγιάς απένατι με τα μετόχια
Σάπατα και Τράπεζα.
Μερικοί πεζοπόροι έμειναν για ξεκούραση στο δίασελο ενώ
άλλοι πήραν το στενό δρομάκι που μετά από εκατό περίπου
μέτρα οδηγεί στην κορυφή Κάστρο.Εδώ είχε ιδρυθεί στο τέλος
της μετανακτορικής μινωικής περιόδου ένας οικισμός-
καταφύγιο, που κατοικήθηκε μέχρι το τέλος των γεωμετρικών
χρόνων.Η θέση είναι στρατηγική και ελέγχει το πέρασμα από
τον ισθμό της Ιεράπετρας προς τα ανατολικά. Η απόκρημνη
κορυφή του Κάστρου βρίσκεται στα 710μ. και γύρω της
υπάρχουν πεζούλες που χρησιμοποιήθηκαν σε καλλιέργειες.
Η ανασκαφή έγινε στην αρχή του αιώνα από τη H. Boydκαι,
σε τρεις περιοχές : ανατολικά,βόρεια και δυτικά και επανα-
λήφθηκε από το 1981 κ.ε. από Αμερικανούς αρχαιολόγους.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδωσαν την ευκαιρία στους
αρχαιολόγους να παρακολουθήσουν την εξέλιξη μιας κοινό-
τητας της πρώιμης εποχής του σιδήρου από την δημιουργία
της στην υστερομινωική ΙΙΓ ώς την πρώιμη ανατολίζουσα
περίοδο (1200-600 πχ)Ο οικισμός αποτελείται από μικρά
τετράπλευρα σπίτια,και η σπανιότητα των δρόμων στον
οικισμό δημιουργεί απορίες για το πως κυκλοφορούσαν οι
κάτοικοι σ΄αυτόν,και εικάζεται ότι γινόταν μέσω της οροφής!
των σπιτιών με την βοήθεια κλιμάκωνΤο νεκροταφείο μικρών
θολωτών τάφων βρισκόταν γύρω και χαμηλότερα από τον
οικισμό στις θέσει Πλάι του Κάστρου, Αλώνι και Σκουρια-
σμένος.Το μέγεθος του οικισμού μειώνεται κατά την διάρκεια
του 7ου πχ αιώνα και τελικά εγκαταλείπεται στο τέλος του
αιώνα αυτού
Αφήσαμε εντυπωσιασμένοι όλοι μας τον οικισμό στο Καρφί
συνεχίσαμε ανηφορικά για λίγο ακόμα και μετά περίπου δέκα
λεπτά βρεθήκαμε πάνω από την ρεματία στους πρόποδες του
Κλήρου(1331μ.)που οδηγεί πρός το φαράγγι.To φαράγγι του
Μέσωνα ξεκινά από τον εγκαταλειμένο οικισμό Τσαμάδι
βόρεια ανατολικά του οικισμού της Θριπτής και ρέειανάμεσα
από τα βουνά Παπούρα(1010μ.)και Κλήρο(1331μ.)και Καψά
(998μ.)πριν περάσει στον κάμπο του Καββουσίου στην πορεία
του προς την θάλασσα.
σημείο που περνά το αυλάκι(καταπότης)παράλληλα με το στενό
μονοπάτι,που οδηγεί μέσα στο φαράγγι.Κατεβαίνουμε σιγά
σιγά με πολύ προσοχή λόγω της ολισθηρότητας και της κλίσης
και μετά από λίγο βρισκόμαστε μέσα στην κοίτη του φαραγγιού.
Περνάμε ανάμεσα στα ψηλά τοιχώματα,πάνω από την στενή
γέφυρα και περνάμε στην απένατι πλευρά.
Συνεχίζουμε πάντα παρέα με το αυλάκι και το γλυκό χαρακτη-
ριστικό του γαργάρισμα.και αντικρίζουμε εκπληκτικές εικόνες
από τα πετρώματα στα απότομες πλαγιές που λές και κάποιο
αόρατο χέρι έκοψε στην μέση.Το φαράγγι βυθίζεται απότομα
πρός τα κάτω ενώ εμείς κατηφορίζουμε πιο ήπια από την δεξιά
πλευρά του,πάντα πάνω στο στενό μονοπάτι που σε πολλά
σημεία διέρχεται κάτω από θεόρατους πρίνους που κρύβουν
τον ήλιο, και μετά από μιά ώρα περίπου φτάνουμε στον
βάση του λόφου όπου υπάρχει άλλος ένας αρχαίος οικισμός
ο Αζοριάς.
Στον Αζοριά, λόφο με διπλή κορυφή και σε στρατηγική θέση νοτιο-
ανατολικά του χωριού Καβούσι, βρίσκεται μια πόλη αρχαϊκών χρόνων
(7ος – 5ος αι. π.Χ.), πολεοδομικός προάγγελος των πόλεων – κρατών.
Στο κέντρο της νότιας ακρόπολης του οικισμού βρίσκονται τα δημόσια
κτίρια, μεγάλης κλίμακας αποθήκες, μαγειρεία, χώροι δημόσιας
εστίασης και λατρευτικής δραστηριότητας, ενώ οι ομάδες σπιτιών
που έχουν εντοπιστεί δείχνουν ομόκεντρη τοποθέτηση με τα δημόσια
κτίρια. Ακόμα, στον πολεοδομικό ιστό φαίνονται οι δρόμοι και τα
μονοπάτια που οδηγούν σε έναν υπαίθριο χώρο –μίας πιθανής αγοράς–
στη νότια πλευρά της νότιας ακρόπολης .
του Αζοριά κατανάλωναν ελιές, σταφύλια, σιτάρι, αμύγδαλα, δημη-
τριακά, όσπρια, αιγοπρόβατα και ψάρια και είχαν ποικίλα σκεύη για
την αποθήκευση, το μαγείρεμα και την κατανάλωση της τροφής, με
πιο χαρακτηριστικά τα μεγάλα πιθάρια αποθήκευσης.
Γενικότερα, ο Αζοριάς θεωρείται μια θέση ευρύτερου αρχαιο-
λογικού ενδιαφέροντος, δεδομένου ότι έχει διαπιστωθεί η
διαρκής κατοίκησή του από την Ύστερη Νεολιθική περίοδο,
στην εποχή του Χαλκού και την εποχή του Σιδήρου, έως τον
5ο π.Χ. Αιώνα.(πηγή http://lasithitour.bpis.teicrete.gr/)
Αφήνουμε πίσω μας τον Αζοριά περνάμε από την Παναγία την Πρω-
τοσεμβριανή και κλείνουμε τον κύκλο της πεζοπορίας μας στην
αρχαία ελιά από όπου είχαμε περάσει πέντε ώρες πρίν εκείνο το
πρώι και μετά από λίγο βρισκόμαστε στα πρώτα σπίτια του
Καβουσίου.Το σημερινό Καβούσι βρίσκεται στα βόρεια παράλια
της επαρχίας της Ιεράπετρας και θεωρείται το δυτικότερο χωριό της
επαρχίας."Καβούσι" στην Κρητική διάλεκτο σημαίνει μικρή
κοιλότητα ή στέρνα που μαζεύει το νερό από μία μικρή πηγή
(kavouz=πηγή) και χρησιμοποιείται ευρέως ως όνομα για διάφορες
περιοχές σ'ολόκληρο το νησί.Ανάμεσα σε άγρια και δύσβατα
βουνά, σε τρεχάμενα νερά και πυκνή βλάστηση, το Καβούσι,
φαίνεται να είναι πνιγμένο κυριολεκτικά στην απερίγραπτη ομορφιά
της φύσης.Βρίσκεται ακριβώς στους πρόποδες του όρους της
Θριφτής (1476μ), πάνω στην έξοδο του φαραγγιού του Άβγου,
στα νοτιοανατολικά του κόλπου του Μεραμπέλλου.
.
To φινάλε της υπέροχης πεζοπορίας δόθηκε σε Ταβέρνα στο Καβούσι
όπου όλοι οι πεζοπόροι απόλαυσαν τα νόστιμα και πάντα στα πλαίσια της
κρητικής διατροφής,μεζεδάκια που είχε φροντίσει από πριν ο Λεωνίδας.
Εκεί όλοι μαζί ευχηθήκαμε καλές πεζοπορίες και ανανεώσαμε το
ραντεβού μας για την επόμενη Κυριακή για μια νέα εκδρομή-περιπέτεια
στην υπέροχη φύση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου