Πςζοπορία στα παλιά αραιοπατημένα πια μονοπάτια και τους μικρούς
οικισμούς του Πάνω Μεραμπέλλου .Στην περιοχή κυριαρχεί η πέτρα
(η ρουσά-πέτρα) και οι ξερολιθιές,παντού στις πεζούλες,στα λιθόστρωτα
μονοπάτια, στις ξερές πια στέρνες, στα στρογγυλά αλώνια. Η ξερή άγονη
αυτή γή φιλοξενούσε όμως κατά το παρελθόν πλήθος μοναστηριών (πάνω
από 50 μοναστήρια υπήρχαν στη γύρω περιοχή),με τα μετόχια τους που
με το χρόνο μετατράπηκαν μικρούς οικισμούς. Σε αυτήν την γωνιά του
Νομού μας, στην βορειοανατολική γωνιά της Κρήτης με την ξεχωριστή
δική του γεωμορφολογία και φυσιογνωμία μας οδήγησε η Χάρις Γάλλου
πάνω σε όσα μονοπάτια της περιοχής έχουν διασωθεί στις μέρες μας,
περνώντας από τους οικισμούς-μετόχια αυτής της περιοχής της Κρήτης :
Μακρυγέννησα, Δίλακο Πατσόπουλο,Αγαλιανό και Βάλτο.
ΔΙΛΛΑΚΟΣ
Το περπάτημα μας ξεκίνησε από τον δρόμο που έρχεται από τον Βρουχά.
Ανεβήκαμε από τμήματα μονοπατιών και δρόμων μέχρι τον Διλλακο πρω-
το οικισμό της περιπλάνησης μας
Ο Δίλακκος, οικισμός του πρώηνΔήμου Νεαπόλεως, αναφέρεται σαν τοπο-
θεσία από την Ενετική περίοδο και μετόχι το 17ο αιώνα στα έγγραφα της
μονής Αρετίου, ενώ απογράφεται το 1920 με 47 κατοίκους και το 1991 με
19 κατοίκους.Στον οικισμό συναντάμε αρκετά εντυπωσικά παλιά αγροτικά
σπίτια χαρακτηριτικά των οικισμών της περιοχής,άλλα εγκαταλελλημένα να
προσπαθούν να σταθούν όρθια στον πέρασμα των χρόνων και άλλα μισο-
γκρεμισμένα να έχουν αφαιθεί στην μοίρα τους.Στο εσωτερικό τους σε όλα
διακρίνει κανείς ακόμα την χαρακτηριστική καμάρα των κρητικών σπιτιών,
να στέκειστο αγέρωγη στο πείσμα του χρόνου.
ΜΑΚΡΥΓΕΝΝΗΣΑ
Η διαδρομή μας πραγματοποιείται ανάμεσα στις μυρωδιές της φασκομηλιάς
και του βρεμένου από την βροχή χώματος και μετά το Δίλλακο περνάμε στα
ανατολικά του οικισμού της Μακρυγέννησας με πορεία βορεία προς το Βο-
ρά.Ο μικρός οικισμός βρίσκεται στο μέσο του βόρειου Απάνω Μεραμπέλ-
λου,νότια του Νοφαλιά και δυτικά του Δίλλακου,ανήκει και αυτός στα μετό-
χια της Νεάπολης. Αναφέρεται για πρώτη φορά ονομαστικά στην απογραφή
του 1920,κατοικείται όμως από την Ύστερο-οΘωμανική περίοδο, σε μια πε-
ριοχή που και εδώ κυριαρχεί η πέτρα και οι ξερολιθιές που βρίσκονται πα-
ντού στο διάβα μας.
ΠΑΤΣΟΠΟΥΛΟ
Επόμενος σταθμός της περιπλάνησης μας ο οικισμός Πατσόπουλο όπου φτά-
νουμε μετά από ελαφρά κατηφορική πορεία μέσα από ελαιώνα και που είναι
χτισμένος σε υψόμετρο 300 μ.Βρίσκεται και αυτός στο βόρειο τμήμα του Απά-
νω Μεραμπέλλου, και απογράφεται πρώτη φορά το 1881 ως Παπιτσόπουλο
μαζί με τη Νεάπολη και τα μετόχια της.Στη συνέχεια αναφέρεται σε όλες τις
απογραφές του 20ου αιώνα Δοιηκητικά άνοικε στον πρώην στον Δήμο Νεάπο-
λης Λασιθίου και έχει 17 κατοίκους (2001).Σήμερα οι κάτοικοι του μετρώνται
στα δάκτυλα ενός χεριού,παραμένουν όμως τα ερείπια όμορφων αγροτόσπιτων,
και νεόκτιστη εκκλησία του Αγίου Αλεξάνδρου.
ΑΓΑΛΙΑΝΟΣ
Η διαδρομή μας περνά από ένα ακόμα μικρό οικισμό του Σκινιά με το όνομα
"Αγαλιανός".Στην εγκυκλοπαίδεια « Πάπυρος -Λαρούς -Μπριτάνικα » συνα
ντάται η λέξη " αγαλιανός "που σημαίνει αργοκίνητος, οκνός, σιγανός. Με
το όνομα Αγαλιανός υπάρχουν άλλοι δύο οικισμοί στην Ελλάδα στο νομό
Αιτωλοακαρνανίας και στο νομό Ρεθύμνου όπου και μαθαίνουμε για δύο
εκδοχές του ονόματος.Η πρώτη ότι ο Αγάς του χωριού ήταν αδύνατος, λε-
πτός = λιανός άρα Αγά-λιανός = Αγαλιανή.Η δεύτερη ότι το δεύτερο συ-
νθετικό της λέξης λιανή στα Τούρκικα σημαίνει το στέκι, το κονάκι, η εξοχι-
κή κατοικία του Αγά.Δεξιά από την εκκλησία της Παναγίας του Αγαλιανού
ξεκινάει ένα όμορφο καλντερίμι που ανεβαίνει τον απέναντι μικρό λόφο,
συναντά την μεγάλη εντυπωσική πέτρινη δεξαμενή,κτισμένη σε τρία επίπε-
δα,και φτάνει μετά από λίο περπάτημα σε άλλο ένα μικρό οικισμό της πε-
ριοχής τον Βάλτο.
ΒΑΛΤΟΣ
Τελευταίος οικισμός που συναντάμε πριν τερματίσουμε την κυκλική πεζοπο-
ρική μας διαδρομή είναι ο Βάλτος.Και εδώ διακρίνουμε τα απομεινάρια από
όμορφα παλιά πέτρινα αγροτόσπιτα .Πετρώδης και άνυδρος με άγρια ομορφιά
αυτός ο τόπος, πρόσφερε στους ανθρώπους με τσιγκουνιά τα αγαθά του, που
όμως έτσι αποκτούσαν ιδιαίτερη αξία.Απλά αγαθά όπως το λάδι οι βρώσιμες
ελιές η αμυγδαλόψυχα, το ζυμωτό ψωμί, έθρεψε γενιές που επιβίωσαν μέσα
σε δύσκολους καιρούς..Από το μικρό βάλτο μετά από περπάτημα δέκα λεπτών
βρεθήκαμε στο σημείο από όπου ξεκινήσαμε το πρωί έχοντας διανύσει 8,2 χιλ.
διαδρομής άνυδρο Πάνω Μεραμπέλλο στις 3 και κάτι ώρες του Κυριακάτικου
πρωινού μας .
Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΑΣ
και του κιτρινοφορεμένου ασπάλαθου που μάχεται να καταπατήσει και το υπόλοιπο του αραιοπερπατημένου τώρα πια ημιονικού δρόμου. Λίμνες ή Νικηθιανό καιndash; Κέραμος καιndash; Άγιος Αντώνιος καιndash; Σύρμεσο καιndash; Δωριές - Καρύδι καιndash; Μ. Αρετίου - Χοντροβολάκοι καιndash; Σκινιάς, οικισμοί και χωριά, μοναστήρια και μετόχια. , που είναι τα παλιά μοναστηριακά μετόχια του Απάνω Μεραμπέλου που εξελίχτηκαν σε χωριά.
Πετρώδης και άνυδρος μα με ξεχωριστή ομορφιά τούτος ο τόπος. Δύσκολη η ζωή σε προηγούμενες εποχές που ήταν εξαρτημένη από τη σοδειά του κρασάμπελου, της αμυγδαλιάς, της ελιάς, των δημητριακών, των οσπρίων, του τρύγου της μέλισσας και της τυροκομικής. Αποστάγματα πολύτιμα αυτού του τόπου τα αρτυμένα από την αλμύρα του κρητικού πελάγους και του ιδρώτα των ανθρώπων του, το λάδι, το γάλα, το μέλι, προϊόντα. Γέννημα και θρέμμα της άνυδρης ρουσάς η αμυγδαλόψυχα, οι βρώσιμες ελιές, το πνιγούρι και το ψωμί. Ποτισμένη από την αλμύρα η μοναδικής θρεπτικής αξίας φυτική και ζωική βρώση. Οι άνθρωποι του τόπου με τα ρόδινα μάγουλα και τις ξερακιανές όψεις με τούτα τα εισοδήματα θραφήκανε . Είναι οι ίδιες ανδρικές κορμοστασιές και οι τσεμπεροφορούσες γυναίκες που βλέπουμε φρεσκοζωγραφισμένες και καδραρισμένες στους χρυσοστρωμένους κάμπους των εικόνων σε βυζαντινές εκκλησίες. Λένε πως ο άνυδρος τόπος έχει πιο έντονη ζωή, η ομορφιά του είναι πιο λιτή πιο προσιτή για να νοιώσεις ευχάριστες στιγμές και για να ανακαλύψεις για λίγο έστω τη χαμένη ευτυχία. Από το Σκινιά η θάλασσα και η ψαροταβέρνα (στα Βλυχάδια ή στο Γυαλό) είναι κοντά. Μη διστάσετε να τα απολαύσετε.
ΔΙΛΛΑΚΟΣ
Το περπάτημα μας ξεκίνησε από τον δρόμο που έρχεται από τον Βρουχά.
Ανεβήκαμε από τμήματα μονοπατιών και δρόμων μέχρι τον Διλλακο πρω-
το οικισμό της περιπλάνησης μας
Ο Δίλακκος, οικισμός του πρώηνΔήμου Νεαπόλεως, αναφέρεται σαν τοπο-
θεσία από την Ενετική περίοδο και μετόχι το 17ο αιώνα στα έγγραφα της
μονής Αρετίου, ενώ απογράφεται το 1920 με 47 κατοίκους και το 1991 με
19 κατοίκους.Στον οικισμό συναντάμε αρκετά εντυπωσικά παλιά αγροτικά
σπίτια χαρακτηριτικά των οικισμών της περιοχής,άλλα εγκαταλελλημένα να
προσπαθούν να σταθούν όρθια στον πέρασμα των χρόνων και άλλα μισο-
γκρεμισμένα να έχουν αφαιθεί στην μοίρα τους.Στο εσωτερικό τους σε όλα
διακρίνει κανείς ακόμα την χαρακτηριστική καμάρα των κρητικών σπιτιών,
να στέκειστο αγέρωγη στο πείσμα του χρόνου.
ΜΑΚΡΥΓΕΝΝΗΣΑ
Η διαδρομή μας πραγματοποιείται ανάμεσα στις μυρωδιές της φασκομηλιάς
και του βρεμένου από την βροχή χώματος και μετά το Δίλλακο περνάμε στα
ανατολικά του οικισμού της Μακρυγέννησας με πορεία βορεία προς το Βο-
ρά.Ο μικρός οικισμός βρίσκεται στο μέσο του βόρειου Απάνω Μεραμπέλ-
λου,νότια του Νοφαλιά και δυτικά του Δίλλακου,ανήκει και αυτός στα μετό-
χια της Νεάπολης. Αναφέρεται για πρώτη φορά ονομαστικά στην απογραφή
του 1920,κατοικείται όμως από την Ύστερο-οΘωμανική περίοδο, σε μια πε-
ριοχή που και εδώ κυριαρχεί η πέτρα και οι ξερολιθιές που βρίσκονται πα-
ντού στο διάβα μας.
ΠΑΤΣΟΠΟΥΛΟ
Επόμενος σταθμός της περιπλάνησης μας ο οικισμός Πατσόπουλο όπου φτά-
νουμε μετά από ελαφρά κατηφορική πορεία μέσα από ελαιώνα και που είναι
χτισμένος σε υψόμετρο 300 μ.Βρίσκεται και αυτός στο βόρειο τμήμα του Απά-
νω Μεραμπέλλου, και απογράφεται πρώτη φορά το 1881 ως Παπιτσόπουλο
μαζί με τη Νεάπολη και τα μετόχια της.Στη συνέχεια αναφέρεται σε όλες τις
απογραφές του 20ου αιώνα Δοιηκητικά άνοικε στον πρώην στον Δήμο Νεάπο-
λης Λασιθίου και έχει 17 κατοίκους (2001).Σήμερα οι κάτοικοι του μετρώνται
στα δάκτυλα ενός χεριού,παραμένουν όμως τα ερείπια όμορφων αγροτόσπιτων,
και νεόκτιστη εκκλησία του Αγίου Αλεξάνδρου.
ΑΓΑΛΙΑΝΟΣ
Η διαδρομή μας περνά από ένα ακόμα μικρό οικισμό του Σκινιά με το όνομα
"Αγαλιανός".Στην εγκυκλοπαίδεια « Πάπυρος -Λαρούς -Μπριτάνικα » συνα
ντάται η λέξη " αγαλιανός "που σημαίνει αργοκίνητος, οκνός, σιγανός. Με
το όνομα Αγαλιανός υπάρχουν άλλοι δύο οικισμοί στην Ελλάδα στο νομό
Αιτωλοακαρνανίας και στο νομό Ρεθύμνου όπου και μαθαίνουμε για δύο
εκδοχές του ονόματος.Η πρώτη ότι ο Αγάς του χωριού ήταν αδύνατος, λε-
πτός = λιανός άρα Αγά-λιανός = Αγαλιανή.Η δεύτερη ότι το δεύτερο συ-
νθετικό της λέξης λιανή στα Τούρκικα σημαίνει το στέκι, το κονάκι, η εξοχι-
κή κατοικία του Αγά.Δεξιά από την εκκλησία της Παναγίας του Αγαλιανού
ξεκινάει ένα όμορφο καλντερίμι που ανεβαίνει τον απέναντι μικρό λόφο,
συναντά την μεγάλη εντυπωσική πέτρινη δεξαμενή,κτισμένη σε τρία επίπε-
δα,και φτάνει μετά από λίο περπάτημα σε άλλο ένα μικρό οικισμό της πε-
ριοχής τον Βάλτο.
ΒΑΛΤΟΣ
Τελευταίος οικισμός που συναντάμε πριν τερματίσουμε την κυκλική πεζοπο-
ρική μας διαδρομή είναι ο Βάλτος.Και εδώ διακρίνουμε τα απομεινάρια από
όμορφα παλιά πέτρινα αγροτόσπιτα .Πετρώδης και άνυδρος με άγρια ομορφιά
αυτός ο τόπος, πρόσφερε στους ανθρώπους με τσιγκουνιά τα αγαθά του, που
όμως έτσι αποκτούσαν ιδιαίτερη αξία.Απλά αγαθά όπως το λάδι οι βρώσιμες
ελιές η αμυγδαλόψυχα, το ζυμωτό ψωμί, έθρεψε γενιές που επιβίωσαν μέσα
σε δύσκολους καιρούς..Από το μικρό βάλτο μετά από περπάτημα δέκα λεπτών
βρεθήκαμε στο σημείο από όπου ξεκινήσαμε το πρωί έχοντας διανύσει 8,2 χιλ.
διαδρομής άνυδρο Πάνω Μεραμπέλλο στις 3 και κάτι ώρες του Κυριακάτικου
πρωινού μας .
Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΜΑΣ
και του κιτρινοφορεμένου ασπάλαθου που μάχεται να καταπατήσει και το υπόλοιπο του αραιοπερπατημένου τώρα πια ημιονικού δρόμου. Λίμνες ή Νικηθιανό καιndash; Κέραμος καιndash; Άγιος Αντώνιος καιndash; Σύρμεσο καιndash; Δωριές - Καρύδι καιndash; Μ. Αρετίου - Χοντροβολάκοι καιndash; Σκινιάς, οικισμοί και χωριά, μοναστήρια και μετόχια. , που είναι τα παλιά μοναστηριακά μετόχια του Απάνω Μεραμπέλου που εξελίχτηκαν σε χωριά.
Πετρώδης και άνυδρος μα με ξεχωριστή ομορφιά τούτος ο τόπος. Δύσκολη η ζωή σε προηγούμενες εποχές που ήταν εξαρτημένη από τη σοδειά του κρασάμπελου, της αμυγδαλιάς, της ελιάς, των δημητριακών, των οσπρίων, του τρύγου της μέλισσας και της τυροκομικής. Αποστάγματα πολύτιμα αυτού του τόπου τα αρτυμένα από την αλμύρα του κρητικού πελάγους και του ιδρώτα των ανθρώπων του, το λάδι, το γάλα, το μέλι, προϊόντα. Γέννημα και θρέμμα της άνυδρης ρουσάς η αμυγδαλόψυχα, οι βρώσιμες ελιές, το πνιγούρι και το ψωμί. Ποτισμένη από την αλμύρα η μοναδικής θρεπτικής αξίας φυτική και ζωική βρώση. Οι άνθρωποι του τόπου με τα ρόδινα μάγουλα και τις ξερακιανές όψεις με τούτα τα εισοδήματα θραφήκανε . Είναι οι ίδιες ανδρικές κορμοστασιές και οι τσεμπεροφορούσες γυναίκες που βλέπουμε φρεσκοζωγραφισμένες και καδραρισμένες στους χρυσοστρωμένους κάμπους των εικόνων σε βυζαντινές εκκλησίες. Λένε πως ο άνυδρος τόπος έχει πιο έντονη ζωή, η ομορφιά του είναι πιο λιτή πιο προσιτή για να νοιώσεις ευχάριστες στιγμές και για να ανακαλύψεις για λίγο έστω τη χαμένη ευτυχία. Από το Σκινιά η θάλασσα και η ψαροταβέρνα (στα Βλυχάδια ή στο Γυαλό) είναι κοντά. Μη διστάσετε να τα απολαύσετε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου