H ωραιότερη εποχή του χρόνου,η άνοιξη, η εποχή που η φύση
αναγεννιέται,μας χτύπησε και φέτος την πόρτα. Λίγο η θερμο-
κρασία που ανεβαίνει, λίγο η φύση που άρχιζει να γεμίζει χρώ-
ματα,τα λουλούδια που ανθίζουν,όλα φωτίζουν τη διάθεσή μας
αυτή την περίοδο. Αστρονομικά η φετινή άνοιξη ξεκίνησε με την
εαρινή ισημερία την Κυριακή 20 Μαρτίου,και η ορειβατική ομάδα
της Περιηγητικής λέσχης Αγίου Νικολάου,καλωσόρισε την
όμορφη εποχή με μια πεζοπορική εξόρμηση στην περιοχή του
Κρούστα ψάχνοντας για τα ξεχωριστά πανέμορφα μικρά ανοιξι-
άτικα λουλούδια,τις ορχιδέες που ανθίζουν με το ξεκίνημα της
άνοιξης,αλλά και παρατηρώντας την μεταμόρφωση της φύσης.
Περάσαμε το χωριό του Κρούστα και συνεχίσαμε μέσω του δρόμου
που οδηγεί στην Πρίνα.Μετά από περίπου ένα χιλιόμετρο συναντάμε
ένα μικρό φαράγγι που το ρέμα του έρχεται από την περιοχή "Τάφος".
Εκεί αφήσαμε τα αυτοκίνητα μας και ακολουθήσαμε το καλντερίμι
που ξεκινάει ανηφορικά παράλληλα με το ρέμα.Τα πολλά φετεινά
ευεργετικά νερά τρέχουν και σε αυτή την περιοχή,με το χαρακτηρι-
στικό κελάηδησμα τους να μας τραγουδά καθώς ανηφορίζουμε
μέσα στους πρίνους.
Βρισκόμαστε και τυπικά λοιπόν στην αρχή της Άνοιξης, ουσιαστικά
αυτό το μεταίχμιο μεταξύ κρύου και ζέστης, μουντίλας και ηλιοφά-
νειας.Η εποχή που η φύση ανθίζει, ο καιρός γίνεται πιο γλυκός, η
διάθεση μας ανεβαίνει και σκεφτόμαστε όλο και περισσότερο το
καλοκαίρι που πλησιάζει. Τα σημάδια της άνοιξης έχουν ήδη αρχίσει
να κάνουν την εμφάνιση τους.Στην περιοχή που διασχίζουμε
η φύση πραγματικά οργιάζει.Τα γύρω χωράφια είναι πλημμυρισμένα
από τα χρώματα των λουλουδιών, με τις μικρές λευκές μαργαρίτες
να σκεπάζουν τα πράσινα χαλιά από τις ξυνίδες, και τα μπλέ μικρά
σισυρίγχια (το όνομα «σισυρίγχιο» προέρχεται από τον Θεόφραστο,
λόγω της μεμβρανώδης σπάθη της, αφού στα αρχαία ελληνικά
«σίσυρνα» ονομαζόταν ο δερμάτινος χιτώνας), να ξεφυτρώνουν
ανάμεσα στα βράχια μαζί με τους ερμοδάκτυλους (συγγενή φυτά
με τις ίριδες) αλλά και τους λευκούς ασφόδελους με τις μικρότερες
κίτρινες ασφοδελίνες. Ρίχνοντας όμως μια πιο προσεκτική ματιά
ανάμεσα στα φρύγανα ανακλύπτουμε τις πανέμορφες μικρές
ορχιδέες να κάνουν την εμφάνιση τους, όμως όχι σε τέτοιο πλήθος
όπως περιμέναμε, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν
φέτος.Ομως και αυτές οι λίγες που καταφέραμε να βρούμε μας
αποζημίωσαν με την μοναδική ομορφιά τους
Καθώς μετά από πορεία τριάντα λεπτών αφήνουμε το μονοπάτι το
οποίο κόβει ο αγροτικός δρόμος, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πιο
τραχύ τοπίο με κυρίαρχες τις γκρι πέτρες. Μάλιστα οι πέτρες αυτές
παρουσιάζουν παράξενα σχήματα σμιλεμένες εδώ και εκατομμύρια
χρόνια από τους καλύτερους και μεγαλύτερους γλύπτες όλων, τα
στοιχεία της Φύσης.
Ακολουθούμε τον αγροτικό δρόμο της περιοχής μέχρι της παρυφές
του πανέμορφου πευκοδάσους που απλώνεται στα γύρω βουνά και
φτάνει μέχρι την Πρίνα. Ο δρόμος κινείται ανάμεσα στα πανύψηλα
πεύκα που μας χαρίζουν πολύ όμορφες εικόνες μέχρι που αφήνουμε
τον χωματόδρομο και μπαίνουμε δεξιά στο μονοπάτι που παίρνει
νοτιοδυτική ανηφορική πορεία μέσα στο δάσος. Περπατάμε ανάμεσα
στα πεύκα πάνω στο καφέ χαλί από τις πευκοβελόνες και ψάχνουμε
χαμηλά στους μικρούς θάμνους δεξιά και αριστερά για τις μικρές
ορχιδέες.Συναντάμε αρκετές από τις ορχιδέες των φρυγάνων,
ορχιδέες σητειακές & σφηγκάφερες αλλά και γιγαντορχιδέες
σε αρχικό στάδιο.
ΟΙ ΟΡΧΙΔΕΕΣ
Οι ορχιδέες είναι μονοκοτυλήδονα φυτά που ανήκουν στις Ορχιδίδες
(Orchidaceae),τη νεότερη και ίσως την μεγαλύτερη οικογένεια των
αγγειόσπερμων φυτών, καθώς περιλαμβάνει 700 περίπου γένη και
πάνω από 30.000 είδη.(στην Ελλάδα φυτρώνουν περίπου 204 είδη
σε 19 γένη και ζουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα, σε όλη την χώρα).
Οι ορχιδέες είναι επίφυτα, δηλαδή φυτά που αναπτύσσονται πάνω
σε άλλα φυτά στηριζόμενα με ένα ισχυρό ριζικό σύστημα το οποίο
βρίσκεται εκτός χώματος εκτεθειμένο στον αέρα ενώ στο φυσικό
τους περιβάλλον η κύρια πηγή νερού είναι βασικά η πρωϊνή υγρασία
και κατόπιν οι βροχές.Η οικογένεια των ορχεοειδών (ORCHIDACEA)
μπροστά στην εξέλιξη των άλλων φυτών, είναι μια καινούργια
οικογένεια, ίσως η νεότερη. Ενώ για άλλες φυτικές οικογένειες έχουν
βρεθεί απολιθώματα ηλικίας 60 έως 100 εκατομμυρίων ετών, τα πιο
παλιά απολιθώματα ορχιδέων είναι μόλις 15 εκατομμυρίων ετών.
Μία ιδιαιτερότητα της ορχιδέας είναι ότι δεν υπάρχουν αρσενικά
και θηλυκά φυτά καθώς όλα τα αναπαραγωγικά όργανα συνυπά-
ρχουν στο ίδιο φυτό. Το άρωμα των λουλουδιών έχει σκοπό να
προσελκύσει τα έντομα που θα γονιμοποιήσουν το φυτό. Η φύση
έχει δώσει στις ορχιδέες τη μοναδική δυνατότητα να ελέγχουν
την ένταση του αρώματος των λουλουδιών τους.Οι καρποί τους
έχουν το σχήμα κάψας και περιέχουν πολλά αλλά ιδιαίτερα μικρά
σπέρματα. Τα άνθη τους είναι μοναχικά ή σε ταξιανθίες και
αποτελούνται από μία ανεστραμμένη ωοθήκη,στην κορυφή της
οποίας υπάρχουν τα πέταλα. Ο κάλυκαςαποτελείται από 3
πεταλοειδή σέπαλα και η στεφάνη από3 πέταλα. Το κατώτερο
πέταλο, που ονομάζεται «γλωσσάριο», είναι το μεγαλύτερο και
έχει στο πίσω μέρος τουένα μακρύ πλήκτρο. Στο γλωσσάριο
αυτό, το οποίο χρησιμεύει ως διάδρομος προσγείωσης για
έντομα, οφείλεταικατά κύριο λόγο η ομορφιά και η ποικιλία
των ανθέων τους.
Οι ορχιδέες οφείλουν το όνομα τους στο σχήμα των κονδύλων
τους, που μοιάζουν με όρχεις. Στην αρχαιότητα ήταν λουλούδια
που σχετίζονταν με τους Σάτυρους και τουςΣειληνούς, που ήταν
μυθικοί συνοδοί του θεού Διονύσου.Έτσι στις ορχιδέες αποδί-
δονταν και αφροδισιακές ιδιότητες. Ο Διοσκουρίδης είχε παρα-
τηρήσει τη διαφορά στο μέγεθος των δύο κονδύλωντου φυτού
και θεωρούσε ότι αν οι μεγαλύτεροι τρώγονταναπό άνδρες,
προκαλούσαν τη γέννηση αγοριών ενώ αν οιμικρότεροι
τρώγονταν από γυναίκες, τη γέννηση κοριτσιών. Προφανώς η
αντίληψη αυτή διασώθηκε από την παράδοση μέχρι τους νεο-
ελληνικούς χρόνους, όπως προδίδει μια άλλη ονομασία τους,
“σερνικοβότανα”. Ορισμένες ορχιδέες ονομάζονται “σαλέπια”,
γιατί οι κόνδυλοί τους, αφού αποξηρανθούν και κονιορτοποιηθούν,
χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ενός παχύρρευστου ποτού
που δρα ως μαλακτικό για το λαιμό (σαλέπι).
ΟΡΧΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗ
Η μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα σε μερικές ορχιδέες και σε κάποια
έντομα,τις βοηθά στην επικονίαση τους από αυτά. Σ’ αυτή τη δια-
δικασία υπάρχουν τρεις ρόλοι:Αυτός που μιμείται (ορχιδέα), ο
δέκτης της μίμησης (π.χ. η αρσενική σφήκα) και ο οργανισμός
που λαμβάνεται ως πρότυπο (η θηλυκή σφήκα).Εδώ, πρέπει να
αναφέρουμε ότι κάθε είδος έχει το δικό του επικονιαστή και κάθε
έντομο επικονιαστής έχει τη δική του ορχιδέα.Κάποιες ορχιδέες
λοιπόν, έχουν την ικανότητα να “εξαπατούν” αρσενικά έντομα, με
το να μιμούνται τις ιδιότητες των θηλυκών ατόμων. Η έλξη αυτή
βασίζεται περισσότερο στο οσφρητικό τους παρά στο οπτικό τους
ερέθισμα.Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα αρσενικά έντομα δεν
μπορούν να ξεχωρίσουν τις ορχιδέες από τα θηλυκά άτομα και
κατευθύνονται προς τα φυτά. Στη συνέχεια είναι ανίκανα να
αναπαραχθούν φυσιολογικά με τα αντίστοιχα θηλυκά με
αποτέλεσμα αρκετά θηλυκά άτομα να παραμένουν αγονι-
μοποίητα. Αυτή η συμπεριφορά των φυτών, είναι εις βάρος
της αναπαραγωγής των εντόμων.
Η ανηφορική πορεία μας βγάζει μετά από λίγο από το δάσος όπου
βρισκόμαστε μπροστά στα χαλάσματα ενός πέτρινου μικρούσπιτιού
δίπλα σε μερικές πεζούλες με πέτρινους τοίχους όμορφαφτιαγμένες
να συγκρατούν το έδαφος όπου παλαιότερα φύτευαν οι άνθρωποι,
εγκαταλελλειμμένες σήμερα αλλά γεμάτες από κίτρινες ασφοδελίνες ,
τοπίο που μου θύμισε την περιγραφή του Ομήρου «ο λειμώνας με
τους ασφόδελους» και την κάθοδο του Οδυσσέα στον ΄Αδη όπως
περιγράφεται στην Οδύσσεια (λ539,ω13) :
<< Πέρασαν του Ωκεανού τις ροές και την Λευκή Πέτρα
και στου ήλιου τις πύλες και τον δήμον ονείρων πέρασαν
στο άψε αφίκοντο στον λειμώνα με τους ασφόδελους όπου
κατοικούσαν οι ψυχές έιδωλα αποκαμόντων>>
<<Ετσι είπα κι η ψυχή του ταχύποδος Αιακίδου πήγαινε
με μακρά βήματα προς λειμώνα με ασφόδελους, όλο χαρά
που του είπα πως ο γιός του είναι αξιόδεικτος….>>
ΑΣΦΟΔΕΛΟΣ ΚΑΙ ΑΣΦΟΔΕΛΙΝΗ
Φυτό της οικογένειας των λειριοειδών, συχνά στις παραμεσόγειες
χώρες.Στην Ελλάδα συναντάμε πέντε είδη.Περισσότερο γνωστά σε
μας στην Κρήτη είναι τα δύο είδη :ο ασφόδελος ο θερινός asphodelus
aestivus,με τα λευκά άνθη και η ασφοδελίνη asphodeline lutea με τα
κίτρινα άνθη.Κατά την μυθολογία αποτελούσε έμβλημα του θεού
Διόνυσου. Οι Αρχαίοι Έλληνες το είχαν σαν σύμβολο πένθους και
όπως αναφέρει ο Όμηρος στην «Οδύσσεια» έσπερναν τον ασφόδελο
στους τάφους, γιατί νόμιζαν ότι οι ψυχές τρέφονταν με τους κονδύ-
λους τους.Έλεγαν ακόμα ότι οι πεθαμένοι άνθρωποι κατοικούν στον
«Ασφόδελο Λειμώνα», λιβάδι με ασφόδελους που βρίσκεται στον
Άδη. Τα λουλούδια του αποτελούσαν πρότυπο λησμονιάς. Το
γεγονός ότι οι ρίζες του φυτού έχουν άμυλο, πού είναι μια θρεπτική
τροφή, ίσως να έκαναν τους αρχαίους να πιστεύουν ότι φυτεύοντας
ασφόδελους στα νεκροταφεία προσφέρανε στους νεκρούς μια έστω
και πενιχρή τροφή στην τελευταία κατοικία τους.Ο ασφόδελος ο
κοίλος, με τα ωραία του άσπρα λουλούδια και τα λεπτά φύλλα, ίσως
να είναι το άλλο είδος πού στόλιζε τα Ηλύσια Πεδία, εκείνη τη χώρα
των νεκρών στην ήπια δυτική πλευρά της γης, όπου πήγαιναν μόνο
οι γιοι των θεών και των ηρώων πού είχαν πέσει σε μάχες.Αυτή η
σχέση τους με το θάνατο πιθανόν να οφειλόταν στο γκριζωπό χρώμα
των φύλλων του και στα κιτρινωπά άνθη, χρώματα που συμβόλιζαν
τη μελαγχολία του κάτω κόσμου και τη χλωμάδα του θανάτου.
Συνεχίζουμε ψηλά πάνω από το πευκοδάσος ακολουθώντας
το μονοπάτι που έχουν δημιουργήσει τα ζώα των βοσκών
ανάμεσα από τους θάμνους μέχρι που φτάνουμε σε ένα
ίσιο κομμάτι γης σαν μικρό οροπέδιο,που η πέτρινη
περίφραξη αλλά και τα χαλάσματα δυό πέτρινων σπιτιών
φανερώνει ότι πολύ παλιότερα ίσως το μέρος το καλλιε-
ργούνταν. Δίπλα μάλιστα στο ένα από αυτά διακρίνουμε
ένα μεγάλο πέτρινο ρηχό πηγάδι που στο πάτο του βρισκόταν
μια μεγάλη ποσότητα χιονιού από τις τελευταίες χιονοπτώσεις.
Από το σημείο εκείνο η θέα στον κόλπο του Μεραμπέλλου
και την πόλη του Αγίου Νικολάου είναι εξαιρετική,παρά τα
μάυρα σύννεφα που εκείνη την στιγμή βρισκόταν απειλητικά
πάνω τους.
Μετά από ένα ποτηράκι ρακί και τους εκλεκτούς μεζέδες
που για μια ακόμα φορά έφερε η Μόνικα, συνεχίζουμε
την πεζοπορία μας διασχίζοντας ένα μικρό τμήμα από
το Κρουστιανό δάσος που ξεκινά από εκείνο το σημείο,
και κατεβήκαμε στην ρεματιά που φέρνει το νερό από την
περιοχήτου Ρωμανού.Η ροή του νερού αρκετή δεν μας
εμποδίζει όμως να περάσουμε από ένα πολύ όμορφο σημείο
όπου το το νερό σχηματίζει μικρές λιμνούλες, αλλά και πανέ-
μορφες εικόνες καθώς κυλά ανάμεσα στα βράχια στην σκιά
των πέυκων και των μεγάλων πρίνων.Περνάμε στην απέναντι
πλευρά και μετά από λίγο βγαίνουμε στην δρόμο που
έρχεται από τον Κρούστα στην περιοχή "Τάφος Λημέρι"
Στο σημείο εκείνο βρίσκεται ο τόπος εκτέλεσης των
ανταρτών του ΕΑΜ ,αλλά και το σπήλαιο που χρησιμο-
ποιούσαν σαν κρησφύγετο την περίοδο 1941-1944,
και η ομάδα αποφασίζει να το επισκεφτεί,πριν την
επιστροφή μας στον Κρούστα.
.
Το μεγάλο σπήλαιο βρίσκεται 20 μέτρα στα δεξία του δρόμου όπως
ανεβαίνουμε από τον Κρούστα.Ενα μικρό μονοπάτι ανηφορίζει για
λίγο και σε φέρνει ψηλά πάνω από την είσοδο του, η οποία βρίσκεται
γύρω στα πενήντα μέτρα χαμηλότερα, προκαλώντας σου δέος μόλις
την αντικρύζεις από τα απόκρυμνα κάθετα βράχια. Για να φτάσει
κανείς στην είσοδο χρειάζεται να κατέβει από την απότομη πλαγιά
που δημιουργείτε στην πλευρά απέναντι από την είσοδο.Μια ομάδα
από εμάς πολύ προσεχτικά κατάφερε να φτάσει στην είσοδο του
σπηλαίου, όπου και εντυπωσιαστήκαμε από το μέγεθος της
αίθουσας, το μέγεθος της οποίας δεν φαντάζεσαι όταν την αντι-
κρύζεις από ψηλά.Η τεράστια αίθουσα ύψους περίπου εβδομήντα
μέτρων και βάθος γύρω στα ογδόντα μέτρα (τόσο τουλάχιστον
μπορέσαμε να διακρίνουμε αφού ο μόνος φωτισμό ερχόταν από
την είσοδο), και αφού δεν διαθέταμε ειδικό εξοπλισμό επιστρέ-
ψαμε στην κορυφή ,χωρίς να μπορέσουμε να εξακριβώσουμε τις
φήμες που λένε ότι υπάρχει έξοδος του σπηλαίου πιο κάτω σε άλλη
τοποθεσία.
Αφήσαμε το σπήλαιο αναλογιζόμενοι τους αγωνιστές που
φιλοξενήθηκαν σε αυτό στην δύσκολη περίοδο του β' παγκό-
σμιου πολέμου και έδωσαν ακόμα την ζωή τους πολέμώντας
ενάντια στον φασισμό.Ο καιρός είχε αρχίσε να γίνεται μουντός
λές και ήθελε να μας θυμίσει ότι ακόμα είναι Μάρτης, και
εμείς ακολουθήσαμε το καλντερίμι σε διάφορα τμήματα του,
όσα έχουν σωθεί και κατηφορίζουν πρός τον Κρούστα, που
από ότι βλέπαμε τον έβρεχε μια μπόρα, περνώντας όπως διαβά-
ζαμε στις πινακίδες από τις περιοχές "αρκαλίδια" και "λίδια",ενώ
λίγο πριν το χωριό στρίψαμε δεξιά και μέσω του ασφάλτινου
δρόμου επιστρέψαμε στην "πρωινή αφετηρία μας". Η συνέχεια
πλέον καθιερωμένη δόθηκε για μια ρακή στου "Σταυρακάκη"
με βραστό και σκιουφιχτά, ενώ ο κος Νίκος δίνοντας ρεσιτάλ με
την φυσαρμόνικα, χάρισε όμορφη διάθεση στην παρέα, που
συνεχίστηκε και έξω όταν αντικρύσαμε το όμορφο σκηνικό
από την πυκνή ομίχλη που είχε καλύψει το χωριό.
Η Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Η Μ Α Σ
EveryTrail - Find trail maps for California and beyond
αναγεννιέται,μας χτύπησε και φέτος την πόρτα. Λίγο η θερμο-
κρασία που ανεβαίνει, λίγο η φύση που άρχιζει να γεμίζει χρώ-
ματα,τα λουλούδια που ανθίζουν,όλα φωτίζουν τη διάθεσή μας
αυτή την περίοδο. Αστρονομικά η φετινή άνοιξη ξεκίνησε με την
εαρινή ισημερία την Κυριακή 20 Μαρτίου,και η ορειβατική ομάδα
της Περιηγητικής λέσχης Αγίου Νικολάου,καλωσόρισε την
όμορφη εποχή με μια πεζοπορική εξόρμηση στην περιοχή του
Κρούστα ψάχνοντας για τα ξεχωριστά πανέμορφα μικρά ανοιξι-
άτικα λουλούδια,τις ορχιδέες που ανθίζουν με το ξεκίνημα της
άνοιξης,αλλά και παρατηρώντας την μεταμόρφωση της φύσης.
Περάσαμε το χωριό του Κρούστα και συνεχίσαμε μέσω του δρόμου
που οδηγεί στην Πρίνα.Μετά από περίπου ένα χιλιόμετρο συναντάμε
ένα μικρό φαράγγι που το ρέμα του έρχεται από την περιοχή "Τάφος".
Εκεί αφήσαμε τα αυτοκίνητα μας και ακολουθήσαμε το καλντερίμι
που ξεκινάει ανηφορικά παράλληλα με το ρέμα.Τα πολλά φετεινά
ευεργετικά νερά τρέχουν και σε αυτή την περιοχή,με το χαρακτηρι-
στικό κελάηδησμα τους να μας τραγουδά καθώς ανηφορίζουμε
μέσα στους πρίνους.
 |
| ερμοδάκτυλος ο κονδυλόριζος (ονομ. από το Ερμής + δάκτυλος) |
Βρισκόμαστε και τυπικά λοιπόν στην αρχή της Άνοιξης, ουσιαστικά
αυτό το μεταίχμιο μεταξύ κρύου και ζέστης, μουντίλας και ηλιοφά-
νειας.Η εποχή που η φύση ανθίζει, ο καιρός γίνεται πιο γλυκός, η
διάθεση μας ανεβαίνει και σκεφτόμαστε όλο και περισσότερο το
καλοκαίρι που πλησιάζει. Τα σημάδια της άνοιξης έχουν ήδη αρχίσει
να κάνουν την εμφάνιση τους.Στην περιοχή που διασχίζουμε
η φύση πραγματικά οργιάζει.Τα γύρω χωράφια είναι πλημμυρισμένα
από τα χρώματα των λουλουδιών, με τις μικρές λευκές μαργαρίτες
να σκεπάζουν τα πράσινα χαλιά από τις ξυνίδες, και τα μπλέ μικρά
σισυρίγχια (το όνομα «σισυρίγχιο» προέρχεται από τον Θεόφραστο,
λόγω της μεμβρανώδης σπάθη της, αφού στα αρχαία ελληνικά
«σίσυρνα» ονομαζόταν ο δερμάτινος χιτώνας), να ξεφυτρώνουν
ανάμεσα στα βράχια μαζί με τους ερμοδάκτυλους (συγγενή φυτά
με τις ίριδες) αλλά και τους λευκούς ασφόδελους με τις μικρότερες
κίτρινες ασφοδελίνες. Ρίχνοντας όμως μια πιο προσεκτική ματιά
ανάμεσα στα φρύγανα ανακλύπτουμε τις πανέμορφες μικρές
ορχιδέες να κάνουν την εμφάνιση τους, όμως όχι σε τέτοιο πλήθος
όπως περιμέναμε, λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν
φέτος.Ομως και αυτές οι λίγες που καταφέραμε να βρούμε μας
αποζημίωσαν με την μοναδική ομορφιά τους
Καθώς μετά από πορεία τριάντα λεπτών αφήνουμε το μονοπάτι το
οποίο κόβει ο αγροτικός δρόμος, βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πιο
τραχύ τοπίο με κυρίαρχες τις γκρι πέτρες. Μάλιστα οι πέτρες αυτές
παρουσιάζουν παράξενα σχήματα σμιλεμένες εδώ και εκατομμύρια
χρόνια από τους καλύτερους και μεγαλύτερους γλύπτες όλων, τα
στοιχεία της Φύσης.
Ακολουθούμε τον αγροτικό δρόμο της περιοχής μέχρι της παρυφές
του πανέμορφου πευκοδάσους που απλώνεται στα γύρω βουνά και
φτάνει μέχρι την Πρίνα. Ο δρόμος κινείται ανάμεσα στα πανύψηλα
πεύκα που μας χαρίζουν πολύ όμορφες εικόνες μέχρι που αφήνουμε
τον χωματόδρομο και μπαίνουμε δεξιά στο μονοπάτι που παίρνει
νοτιοδυτική ανηφορική πορεία μέσα στο δάσος. Περπατάμε ανάμεσα
στα πεύκα πάνω στο καφέ χαλί από τις πευκοβελόνες και ψάχνουμε
χαμηλά στους μικρούς θάμνους δεξιά και αριστερά για τις μικρές
ορχιδέες.Συναντάμε αρκετές από τις ορχιδέες των φρυγάνων,
ορχιδέες σητειακές & σφηγκάφερες αλλά και γιγαντορχιδέες
σε αρχικό στάδιο.
 |
| ΟΡΧΙΔΕΕΑ Η ΣΙΚΕΛΙΚΗ |
 |
| ΟΡΧΙΔΕΕΑ ΤΟΥ ΗELDEREICH (ΠΑΣΧΑΛΙΤΣΑ) |
ΟΙ ΟΡΧΙΔΕΕΣ
Οι ορχιδέες είναι μονοκοτυλήδονα φυτά που ανήκουν στις Ορχιδίδες
(Orchidaceae),τη νεότερη και ίσως την μεγαλύτερη οικογένεια των
αγγειόσπερμων φυτών, καθώς περιλαμβάνει 700 περίπου γένη και
πάνω από 30.000 είδη.(στην Ελλάδα φυτρώνουν περίπου 204 είδη
σε 19 γένη και ζουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα, σε όλη την χώρα).
Οι ορχιδέες είναι επίφυτα, δηλαδή φυτά που αναπτύσσονται πάνω
σε άλλα φυτά στηριζόμενα με ένα ισχυρό ριζικό σύστημα το οποίο
βρίσκεται εκτός χώματος εκτεθειμένο στον αέρα ενώ στο φυσικό
τους περιβάλλον η κύρια πηγή νερού είναι βασικά η πρωϊνή υγρασία
και κατόπιν οι βροχές.Η οικογένεια των ορχεοειδών (ORCHIDACEA)
μπροστά στην εξέλιξη των άλλων φυτών, είναι μια καινούργια
οικογένεια, ίσως η νεότερη. Ενώ για άλλες φυτικές οικογένειες έχουν
βρεθεί απολιθώματα ηλικίας 60 έως 100 εκατομμυρίων ετών, τα πιο
παλιά απολιθώματα ορχιδέων είναι μόλις 15 εκατομμυρίων ετών.
 |
| ΟΡΧΙΔΕΕΑ Η ΣΦΗΚΑΦΕΡΗ |
 |
| ΓΙΓΑΝΤΟΡΧΙΔΕΑ |
Μία ιδιαιτερότητα της ορχιδέας είναι ότι δεν υπάρχουν αρσενικά
και θηλυκά φυτά καθώς όλα τα αναπαραγωγικά όργανα συνυπά-
ρχουν στο ίδιο φυτό. Το άρωμα των λουλουδιών έχει σκοπό να
προσελκύσει τα έντομα που θα γονιμοποιήσουν το φυτό. Η φύση
έχει δώσει στις ορχιδέες τη μοναδική δυνατότητα να ελέγχουν
την ένταση του αρώματος των λουλουδιών τους.Οι καρποί τους
έχουν το σχήμα κάψας και περιέχουν πολλά αλλά ιδιαίτερα μικρά
σπέρματα. Τα άνθη τους είναι μοναχικά ή σε ταξιανθίες και
αποτελούνται από μία ανεστραμμένη ωοθήκη,στην κορυφή της
οποίας υπάρχουν τα πέταλα. Ο κάλυκαςαποτελείται από 3
πεταλοειδή σέπαλα και η στεφάνη από3 πέταλα. Το κατώτερο
πέταλο, που ονομάζεται «γλωσσάριο», είναι το μεγαλύτερο και
έχει στο πίσω μέρος τουένα μακρύ πλήκτρο. Στο γλωσσάριο
αυτό, το οποίο χρησιμεύει ως διάδρομος προσγείωσης για
έντομα, οφείλεταικατά κύριο λόγο η ομορφιά και η ποικιλία
των ανθέων τους.
Οι ορχιδέες οφείλουν το όνομα τους στο σχήμα των κονδύλων
τους, που μοιάζουν με όρχεις. Στην αρχαιότητα ήταν λουλούδια
που σχετίζονταν με τους Σάτυρους και τουςΣειληνούς, που ήταν
μυθικοί συνοδοί του θεού Διονύσου.Έτσι στις ορχιδέες αποδί-
δονταν και αφροδισιακές ιδιότητες. Ο Διοσκουρίδης είχε παρα-
τηρήσει τη διαφορά στο μέγεθος των δύο κονδύλωντου φυτού
και θεωρούσε ότι αν οι μεγαλύτεροι τρώγονταναπό άνδρες,
προκαλούσαν τη γέννηση αγοριών ενώ αν οιμικρότεροι
τρώγονταν από γυναίκες, τη γέννηση κοριτσιών. Προφανώς η
αντίληψη αυτή διασώθηκε από την παράδοση μέχρι τους νεο-
ελληνικούς χρόνους, όπως προδίδει μια άλλη ονομασία τους,
“σερνικοβότανα”. Ορισμένες ορχιδέες ονομάζονται “σαλέπια”,
γιατί οι κόνδυλοί τους, αφού αποξηρανθούν και κονιορτοποιηθούν,
χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ενός παχύρρευστου ποτού
που δρα ως μαλακτικό για το λαιμό (σαλέπι).
ΟΡΧΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗ
Η μεγάλη ομοιότητα ανάμεσα σε μερικές ορχιδέες και σε κάποια
έντομα,τις βοηθά στην επικονίαση τους από αυτά. Σ’ αυτή τη δια-
δικασία υπάρχουν τρεις ρόλοι:Αυτός που μιμείται (ορχιδέα), ο
δέκτης της μίμησης (π.χ. η αρσενική σφήκα) και ο οργανισμός
που λαμβάνεται ως πρότυπο (η θηλυκή σφήκα).Εδώ, πρέπει να
αναφέρουμε ότι κάθε είδος έχει το δικό του επικονιαστή και κάθε
έντομο επικονιαστής έχει τη δική του ορχιδέα.Κάποιες ορχιδέες
λοιπόν, έχουν την ικανότητα να “εξαπατούν” αρσενικά έντομα, με
το να μιμούνται τις ιδιότητες των θηλυκών ατόμων. Η έλξη αυτή
βασίζεται περισσότερο στο οσφρητικό τους παρά στο οπτικό τους
ερέθισμα.Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα αρσενικά έντομα δεν
μπορούν να ξεχωρίσουν τις ορχιδέες από τα θηλυκά άτομα και
κατευθύνονται προς τα φυτά. Στη συνέχεια είναι ανίκανα να
αναπαραχθούν φυσιολογικά με τα αντίστοιχα θηλυκά με
αποτέλεσμα αρκετά θηλυκά άτομα να παραμένουν αγονι-
μοποίητα. Αυτή η συμπεριφορά των φυτών, είναι εις βάρος
της αναπαραγωγής των εντόμων.
Η ανηφορική πορεία μας βγάζει μετά από λίγο από το δάσος όπου
βρισκόμαστε μπροστά στα χαλάσματα ενός πέτρινου μικρούσπιτιού
δίπλα σε μερικές πεζούλες με πέτρινους τοίχους όμορφαφτιαγμένες
να συγκρατούν το έδαφος όπου παλαιότερα φύτευαν οι άνθρωποι,
εγκαταλελλειμμένες σήμερα αλλά γεμάτες από κίτρινες ασφοδελίνες ,
τοπίο που μου θύμισε την περιγραφή του Ομήρου «ο λειμώνας με
τους ασφόδελους» και την κάθοδο του Οδυσσέα στον ΄Αδη όπως
περιγράφεται στην Οδύσσεια (λ539,ω13) :
<< Πέρασαν του Ωκεανού τις ροές και την Λευκή Πέτρα
και στου ήλιου τις πύλες και τον δήμον ονείρων πέρασαν
στο άψε αφίκοντο στον λειμώνα με τους ασφόδελους όπου
κατοικούσαν οι ψυχές έιδωλα αποκαμόντων>>
<<Ετσι είπα κι η ψυχή του ταχύποδος Αιακίδου πήγαινε
με μακρά βήματα προς λειμώνα με ασφόδελους, όλο χαρά
που του είπα πως ο γιός του είναι αξιόδεικτος….>>
ΑΣΦΟΔΕΛΟΣ ΚΑΙ ΑΣΦΟΔΕΛΙΝΗ
Φυτό της οικογένειας των λειριοειδών, συχνά στις παραμεσόγειες
χώρες.Στην Ελλάδα συναντάμε πέντε είδη.Περισσότερο γνωστά σε
μας στην Κρήτη είναι τα δύο είδη :ο ασφόδελος ο θερινός asphodelus
aestivus,με τα λευκά άνθη και η ασφοδελίνη asphodeline lutea με τα
κίτρινα άνθη.Κατά την μυθολογία αποτελούσε έμβλημα του θεού
Διόνυσου. Οι Αρχαίοι Έλληνες το είχαν σαν σύμβολο πένθους και
όπως αναφέρει ο Όμηρος στην «Οδύσσεια» έσπερναν τον ασφόδελο
στους τάφους, γιατί νόμιζαν ότι οι ψυχές τρέφονταν με τους κονδύ-
λους τους.Έλεγαν ακόμα ότι οι πεθαμένοι άνθρωποι κατοικούν στον
«Ασφόδελο Λειμώνα», λιβάδι με ασφόδελους που βρίσκεται στον
Άδη. Τα λουλούδια του αποτελούσαν πρότυπο λησμονιάς. Το
γεγονός ότι οι ρίζες του φυτού έχουν άμυλο, πού είναι μια θρεπτική
τροφή, ίσως να έκαναν τους αρχαίους να πιστεύουν ότι φυτεύοντας
ασφόδελους στα νεκροταφεία προσφέρανε στους νεκρούς μια έστω
και πενιχρή τροφή στην τελευταία κατοικία τους.Ο ασφόδελος ο
κοίλος, με τα ωραία του άσπρα λουλούδια και τα λεπτά φύλλα, ίσως
να είναι το άλλο είδος πού στόλιζε τα Ηλύσια Πεδία, εκείνη τη χώρα
των νεκρών στην ήπια δυτική πλευρά της γης, όπου πήγαιναν μόνο
οι γιοι των θεών και των ηρώων πού είχαν πέσει σε μάχες.Αυτή η
σχέση τους με το θάνατο πιθανόν να οφειλόταν στο γκριζωπό χρώμα
των φύλλων του και στα κιτρινωπά άνθη, χρώματα που συμβόλιζαν
τη μελαγχολία του κάτω κόσμου και τη χλωμάδα του θανάτου.
Συνεχίζουμε ψηλά πάνω από το πευκοδάσος ακολουθώντας
το μονοπάτι που έχουν δημιουργήσει τα ζώα των βοσκών
ανάμεσα από τους θάμνους μέχρι που φτάνουμε σε ένα
ίσιο κομμάτι γης σαν μικρό οροπέδιο,που η πέτρινη
περίφραξη αλλά και τα χαλάσματα δυό πέτρινων σπιτιών
φανερώνει ότι πολύ παλιότερα ίσως το μέρος το καλλιε-
ργούνταν. Δίπλα μάλιστα στο ένα από αυτά διακρίνουμε
ένα μεγάλο πέτρινο ρηχό πηγάδι που στο πάτο του βρισκόταν
μια μεγάλη ποσότητα χιονιού από τις τελευταίες χιονοπτώσεις.
Από το σημείο εκείνο η θέα στον κόλπο του Μεραμπέλλου
και την πόλη του Αγίου Νικολάου είναι εξαιρετική,παρά τα
μάυρα σύννεφα που εκείνη την στιγμή βρισκόταν απειλητικά
πάνω τους.
Μετά από ένα ποτηράκι ρακί και τους εκλεκτούς μεζέδες
που για μια ακόμα φορά έφερε η Μόνικα, συνεχίζουμε
την πεζοπορία μας διασχίζοντας ένα μικρό τμήμα από
το Κρουστιανό δάσος που ξεκινά από εκείνο το σημείο,
και κατεβήκαμε στην ρεματιά που φέρνει το νερό από την
περιοχήτου Ρωμανού.Η ροή του νερού αρκετή δεν μας
εμποδίζει όμως να περάσουμε από ένα πολύ όμορφο σημείο
όπου το το νερό σχηματίζει μικρές λιμνούλες, αλλά και πανέ-
μορφες εικόνες καθώς κυλά ανάμεσα στα βράχια στην σκιά
των πέυκων και των μεγάλων πρίνων.Περνάμε στην απέναντι
πλευρά και μετά από λίγο βγαίνουμε στην δρόμο που
έρχεται από τον Κρούστα στην περιοχή "Τάφος Λημέρι"
Στο σημείο εκείνο βρίσκεται ο τόπος εκτέλεσης των
ανταρτών του ΕΑΜ ,αλλά και το σπήλαιο που χρησιμο-
ποιούσαν σαν κρησφύγετο την περίοδο 1941-1944,
και η ομάδα αποφασίζει να το επισκεφτεί,πριν την
επιστροφή μας στον Κρούστα.
.
Το μεγάλο σπήλαιο βρίσκεται 20 μέτρα στα δεξία του δρόμου όπως
ανεβαίνουμε από τον Κρούστα.Ενα μικρό μονοπάτι ανηφορίζει για
λίγο και σε φέρνει ψηλά πάνω από την είσοδο του, η οποία βρίσκεται
γύρω στα πενήντα μέτρα χαμηλότερα, προκαλώντας σου δέος μόλις
την αντικρύζεις από τα απόκρυμνα κάθετα βράχια. Για να φτάσει
κανείς στην είσοδο χρειάζεται να κατέβει από την απότομη πλαγιά
που δημιουργείτε στην πλευρά απέναντι από την είσοδο.Μια ομάδα
από εμάς πολύ προσεχτικά κατάφερε να φτάσει στην είσοδο του
σπηλαίου, όπου και εντυπωσιαστήκαμε από το μέγεθος της
αίθουσας, το μέγεθος της οποίας δεν φαντάζεσαι όταν την αντι-
κρύζεις από ψηλά.Η τεράστια αίθουσα ύψους περίπου εβδομήντα
μέτρων και βάθος γύρω στα ογδόντα μέτρα (τόσο τουλάχιστον
μπορέσαμε να διακρίνουμε αφού ο μόνος φωτισμό ερχόταν από
την είσοδο), και αφού δεν διαθέταμε ειδικό εξοπλισμό επιστρέ-
ψαμε στην κορυφή ,χωρίς να μπορέσουμε να εξακριβώσουμε τις
φήμες που λένε ότι υπάρχει έξοδος του σπηλαίου πιο κάτω σε άλλη
τοποθεσία.
Αφήσαμε το σπήλαιο αναλογιζόμενοι τους αγωνιστές που
φιλοξενήθηκαν σε αυτό στην δύσκολη περίοδο του β' παγκό-
σμιου πολέμου και έδωσαν ακόμα την ζωή τους πολέμώντας
ενάντια στον φασισμό.Ο καιρός είχε αρχίσε να γίνεται μουντός
λές και ήθελε να μας θυμίσει ότι ακόμα είναι Μάρτης, και
εμείς ακολουθήσαμε το καλντερίμι σε διάφορα τμήματα του,
όσα έχουν σωθεί και κατηφορίζουν πρός τον Κρούστα, που
από ότι βλέπαμε τον έβρεχε μια μπόρα, περνώντας όπως διαβά-
ζαμε στις πινακίδες από τις περιοχές "αρκαλίδια" και "λίδια",ενώ
λίγο πριν το χωριό στρίψαμε δεξιά και μέσω του ασφάλτινου
δρόμου επιστρέψαμε στην "πρωινή αφετηρία μας". Η συνέχεια
πλέον καθιερωμένη δόθηκε για μια ρακή στου "Σταυρακάκη"
με βραστό και σκιουφιχτά, ενώ ο κος Νίκος δίνοντας ρεσιτάλ με
την φυσαρμόνικα, χάρισε όμορφη διάθεση στην παρέα, που
συνεχίστηκε και έξω όταν αντικρύσαμε το όμορφο σκηνικό
από την πυκνή ομίχλη που είχε καλύψει το χωριό.
 |
| ΙΡΙΔΑ ΣΙΣΥΡΙΓΧΙΟ (ΓΥΝΑΝΔΡΙΡΙΣ) |
Η Δ Ι Α Δ Ρ Ο Μ Η Μ Α Σ
ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΣΤΟΝ ΚΡΟΥΣΤΑ
EveryTrail - Find trail maps for California and beyond
1 σχόλιο:
Χάρη στις πληροφορίες σας, βρήκα και επισκέφθηκα το σπήλαιο κοντά στον Κρούστα (έχει και πινακίδα στο δρόμο στο σημείο). Είναι πολύ εντυπωσιακή η θέα από ψηλά. Επειδή πήγα με φάκό, σας ενημερώνω ότι οι φήμες για άλλη έξοδο του σπηλαίου δεν ισχύουν. Πάντως, είναι τεράστιο.
Δημοσίευση σχολίου