Κυριακή 27 Απριλίου 2014

ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟ ΤΗΣ ΣΠΙΝΑΛΟΓΚΑΣ

Στο "νησί" της Ελούντας σε έναν τόπο που συνδυάζει την ιστορία με την φυσική
ομορφιά,περπάτησε η Ορειβατική ομάδα Αγίου Νικολάου την τελευταία Κυρια-
κή του Απρίλη.Αυτή την εποχή που η ζέστη είναι ακόμα υποφερτή, ήταν μια κα-
λή ευκαιρία να γνωρίσουμε από την μια άκρη έως την άλλη την ιδιαίτερη αυτή
χερσόνησο με τα παλιά μονοπάτια και τα πολλά ιστορικά σημεία της Εδώ βρί-
σκονταν αλυκές που από τον 13ο αιώνα και μετά, το αλάτι τους γέμιζε τα αμπά-
ρια των εμπορικών πλοίων των Ενετών,εδώ μεσουράνησε στην αρχαιότητα μία
ισχυρή πόλη, η Ολούς (Ολούντα), που έδωσε το όνομά στη σημερινή Ελούντα,
εδώ οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως τα θεμέλια δύο παλιοχριστιανικών βασι-
λικών, ξωκλήσια που χτίστηκαν στα ερείπια ναών εκτοντάδων χρόνων αλλά και
το διάσημο πλέον νησάκι με το ενετικό φρούριο τη Σπιναλόγκα.

H Xερσόνησος της Σπιναλόγκας (από την Οξά)
















H χερσόνησος της "Κολοκύθας" ξεκινά μετά το κανάλι και λειτουργεί σαν πε-
λώριος κυματοθραύστης που "κρατάει" τα νερά του κόλπου της Ελούντας. Εί-
ναι προστατευμένη περιοχή που κατοικείται από την αρχαιότητα (Ολούς) ενώ
από τα  Ρωμαϊκά και Βυζαντινά χρόνια αναβίωσε μία φάση ιδιαίτερης ακμής,
όπως μας μαρτυρούν οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές που βρέθηκαν.Η μία
από αυτές λειτουργούσε ως Επισκοπική έδρα και είναι κτίριο του 5ου αιώνα
μ.Χ. από το οποίο σώζεται μονάχα το ψηφιδωτό δάπεδο με θαυμάσιες παρα-
στάσεις.Το "νησί" όπως ονομάζουν οι ντόπιοι την χερσόνησο αυτή (στους χά-
ρτες αναφέρεται ως χερσόνησος Σπιναλόγκας),έχει έκταση περίπου 6230 στ.
και μήκος ακτογραμμών 19,8 χιλιόμετρα.Η γη αποτελείτε από ιδιωτικές εκτά-
σεις, και έχει χαρακτηριστεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβουλίο (και
από υπουργική απόφαση του 1970), ως «τόπος ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους»,
ενώ με νεότερες υπουργικές αποφάσεις έχει οριοθετηθεί  "Α" αρχαιολογική
ζώνη.(ΠΗΓΗ : http://www.104fm.gr/front-page/73-articles/2793.html)















Η χερσόνησος της Σπιναλόγκα µε την τυπική µεσογειακή βλάστηση της προσφέ-
ρει καταφύγιο όπου φωλιάζουν πολλά µεταναστευτικά πουλιά.και η οποία απο-
τελεί χαρακτηριστικό παράδειγµα εγκαταλελειµµένων σιταγρών κάτι που φαίνε-
ται από τα πολλά πέτρινα αλώνια που συναντάμε και στους οποίους η απαγόρευ-
ση της ανθρώπινης παρέμβασης έχει βοηθήσει να επιστρέψει η φυσική βλάστη-
ση που αποτελείται κυρίως από διάφορων ειδών φρύγανα και μακίας βλάστησης
(Χαρουπιές, Σκίνα Θαµνοκυπάρισσα, Αγκαραθιές Θυµάρι.Το μοναδικό αυτό οι-
κοσύστημα αποτελεί χώρο αναπαραγωγής για απειλούµενα είδη όπως µαυροπε-
τρίτες, αιγαιόγλαρους και άλλα και γιαυτό καλό είναι να αποφεύγεται η προσέγ-
γισή της την περίοδο αναπαραγωγής τους (Απρίλιο-Οκτώβριο).Στο "νησί" συνα-
ντάμε επίσης ένα δίκτυο µονοπατιών που οδηγούν σε µικρά χωράφια-μετόχια
και σε βραχώδεις κόλπους με καταγάλανα νερά..



















Στην χερσόνησο δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου κτίρια (εκτός από τα τρία
ξωκλήσια που έχουν ανακαινιστεί τα τελευταία χρόνια και μερικά πέτρινα
κτίσματα-μετόχια) και είναι ιδανικός τόπος για πεζοπορίες μιας και διαθέ-
τει πολλά μονοπάτια.Μπορείτε να τη διασχίσει κανείς και να εξερευνήσει
τις μικρές όμορφες παραλίες και βραχώδεις απάνεμους κολπίσκους με τα
καταγάλανα νερά.Η πεζοπορική διαδρομή μας ξεκίνησε λίγο μετά τη γέφυρα
του καναλιού στην περιοχή που είναι γνωστή ως  "Πόρος"εκεί που το 1897 ο
γαλλικός στόλος άνοιξε μια μικρή διώρυγα για να περνούν τα μικρά καίκια
στον κόλπο της Ελούντας χωρίς να χρειάζεται να παραπλέουν την χερσόνη-
σο.Αακολουθήσαμε τον παραλιακό χωματόδρομο μετά τους τρεις παλιούς
ανεμόμυλλους, ανεβαίνοντας την δυτική πλευρά της χερσονήσου με κατεύ
θυνση βόρεια.Ο καιρός νοτιάς,μας φυσάει λίγο,όμως ισορροπεί την ζέστη
η δροσερή αύρα της θάλασσας, και δημιουργεί συνθήκες ιδανικές για πε-
ζοπορία.Ο ήλιος παίζει κρυφτό με τα σύννεφα που δημιουργούν στο ουρα-
νό εντυπωσιαμε σχήματα.











Περάσαμε τον πρώτο κολπίσκο με τα ήρεμα νερά, και ανέβηκε από το παλιό
μονοπάτι που ξεκινά δίπλα από το πέτρινο κτίσμα (με ίχνη ανακαίνισης),πε-
ρνά από την παλιά στέρνα με την πέτρινη γούρνα και συνεχίζει με πορεία πά-
ντα προς βορά.Είναι αρκετά εντυπωσιακό παρόλο που η βλάστηση στο εσω-
τερικό του σε πολλά σημεία "οργιάζει".Διαθέτει δεξιά και αριστερά "τράφους"
ξερολιθιά και διασχίζει την χερσόνησο μέχρι το βορειότερο σημείο της. Πε-
ρνά από το διάσελο ανάμεσα στην παραλία "Βαθύ" και στον όρμο της "Σκί-
στρας" με τα ίχνη εγκατάλειψης του πλέον να είναι εμφανεί μιας και είναι
σε πολλά σημεία γεμάτο από θάμνους που δυσκολεύουν το περπάτημα του
και έτσι αναγκαζόμαστε να το παρακάμπτουμε από τα διπλανά χωράφια. Η
πορεία μας συνεχίζεται με αυτό τον τρόπο μέχρι που συναντάμε το ξωκλήσι
του Αγίου Ιωάννη σε ένα πλάτωμα λίγο πρίν τις βραχώδεις βόρειες ακτές
ανάμεσα στα δύο ακρωτήρια που οι ντόπιοι ψαράδες τα γνωρίζουν ως  με-
γάλο και μικρό "Κριό".











AΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΟ ΝΗΣΙ
Από το βιβλίο του Μανώλη Μακράκη "ΕΛΟΥΝΤΑ" διαβάζουμε ότι η η εκκλη-
σία είναι ρυθμού "βασιλικής" είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσό
στομο και γιορτάζει στις 13 Νοεμβρίου.Βρίσκεται σε απόσταση 410μ από την
θάλασσα σε υψόμετρο 77,5μ.Ο ναός κτίστηκε από τον Νικόλαο Μπαρμπούνη
το 1919 όταν αυτός επέστρεψε από την Αμερική πάνω στα ίχνη παλαιότερου
ναού και εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του επόμενου έτους.Στον νότιο τοίχο υπά-
ρχει πλάκα εντοιχισμένη που αναφέρει ότι ανακαινίστηκε δαπάνη των κατοίκων
Ελούντας και ασθενών (χανσενικών) της Σπιναλόγκας το 1955.Μάλιστα οι λε-
προί χρησιμοποιούσαν την εκκλησία για βαπτίσεις και μετά έκαναν και τραπέζι
στην παραλία "Σκουγιέτα".Τον Οκτώβριο του  1998 ξεκίνησε νέα ανακαίνιση
του ναού, έπειτα  από μελέτη του πολιτικού μηχανικού Νίκου Μαυρικάκη, εξ΄
ολοκλήρου από πέτρα και από τον μάστορα Μιχάλη Υγειονομάκη και εγκαινι-
άστηκε τον Νοέμβριο του ίδιου έτους.(Πηγή βιβλίο "ΕΛΟΥΝΤΑ" του Μανώλη
Μακράκη)



 










Αφήνουμε το μικρό ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη στην ήσυχη και γαλήνια τοπο-
θεσία της χερσονήσου και κατευθυνόμαστε δυτικά προς τον διπλανό λόφο που
βλέπει το μικρό νησάκι της Σπιναλόγκας αλλά και όλο τον "κόρφο" της Ελού-
ντας.Ο λόφος (100μ.) αυτός αναφέρεται με το όνομα "Maddalena" σε βενετσιά-
νικο χάρτη του 1580 όπου στους πρόποδες του αποτυπώνεται σπηλαιώδης ναΐ-
σκος, αφιερωμένος στην Παναγία στο σημείο ακριβώς, απέναντι από την Σπι-
ναλόγκα(.Πηγή:Μαριάννα Κατηφόρη  Αρχαιολόγος).Βόρειοανατολικά του λό-
φου βρίσκεται ένας ακόμα μικρός κολπίσκος με το όπου και καταλήγει το μο-
νοπάτι που έρχεται από τα νότια, και στα δυτικά του απέναντι από την Σπιναλό-
γκα στην θέση "Πελεκητή" παρατηρούμε τα ίχνη του ορυχείου της περιοχής από
όπου εξορίσονταν πορόλιθος για την δημιουργία  "ρουκουνιών" που χρησιμο-
ποιήθηκαν στην κατασκευή τόσο του φρουρίου της Σπιναλόγκας ,όσο και στο
κανάλι στον "Πόρο".














Ο Ενετός χαρτογράφος Βιντσέντσο Κορονέλλι υποστηρίζει πως η Σπιναλόγκα
δεν ήταν πάντα νησί, αλλά ήταν φυσικά ενωμένη με την γειτονική χερσόνησο
Κολοκύθα.Αναφέρει πως το 1526, οι Ενετοί κατέστρεψαν μέρος της χερσονή-
σου και δημιούργησαν το νησί. Λόγω της τοποθεσίας του το νησί ήταν ήδη οχυ-
ρωμένο από την αρχαιότητα προκειμένου να προστατευθεί η είσοδος στο λιμά-
νι της αρχαίας πόλης  Όλους.Η ονομασία της πόλης αυτής συνδέεται με τη δεύ-
τερη εκδοχή προέλευσης της ονομασίας "Σπιναλόγκα", που, σύμφωνα με την
εκδοχή αυτή, προέκυψε γύρω στο 13ο αιώνα με νονούς τους Ενετούς κατακτη-
τές, οι οποίοι, αφού δεν είχαν εξοικείωση με την ελληνική γλώσσα, παρέφθει-
ραν (παράφρασαν) το τοπωνύμιο «στην Ολούντα» σε Σπιναλόντε αρχικά (13ος
αιώνας) και αργότερα σε Σπιναλόγκα. Όχι τυχαία βέβαια, γιατί το Σπιναλόγκα
τους ήταν ήδη γνωστό από μία νησίδα στη Βενετία, τη σημερινή Τζιουντέκα
(Εβραϊκή).


















ΟΡΜΟΣ ΒΑΘΥ

Η όμορφη θέα του κόλπου της Ελούντας κάτω από την εντυπωσιακή κορυ-
φογραμμή της Οξάς μας συντροφεύει όσο περπατάμε δίπλα στην δαντελωτή
ακτή, με πορεία νότια προς τον κολπίσκο στο "Βαθύ", το υπήνεμο καταφύγιο
των καικιών παλαιότερα αλλά και των ιστιοπλοικών σήμερα, που η μικρή αμ-
μουδερή παραλία με τα νερά της σε όλες τις αποχρώσεις του γαλάζιου και
του μπλε να μαγεύουν τους επισκέπτες που φτάνουν ακόμα και περπατώντας
για να κολυμπήσουν στα πεντακάθαρα νερά και να περάσουν όμορφες στιγμές
χαλάρωσης.Από τα αριστερά της παραλίας ακολουθούμε το μονοπάτι που με-
τά από ανηφορκή πορεία είκοση λεπτών συναντάμε το κεντρικό (αυτό που
είχαμε περπατήσει το πρωί προς τον Άι Γιάννη)που μας φέρνει μετά από 5,5
ώρες πίσω στην περιοχή του καναλιού,την αφετηρία μας,έχοντας διανύσει 11
χλμ πεζοπορικής διαδρομής πάνω στα μονοπάτια του "νησιού" της Ελούντας.