Κυριακή 27 Μαΐου 2012

ΚΑΒΒΟΥΣΙ - ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΙΑ - ΑΖΟΡΙΑΣ

Στο γραφικό Καβούσι στο βορειοανατολικότερο χωριό του Δήμου Ιεράπετρας
περπάτησε την τελευταία Κυριακή του Μαίου η ορειβατική ομάδα Αγίου Νικο-
λάου.Το όμορφο χωριό βρίσκεται στο 90 χλμ της εθνικής οδού Ηρακλείου –
Σητείας, και είναι αμφιθεατρικά κτισμένο στους πρόποδες του όρους Παπούρα
του ορεινού όγκου της Θρυπτής σε υψόμετρο 110 μ. δίπλα στην έξοδο του φα-
ραγγιού της Άβδου, στα νοτιοανατολικά του κόλπου του Μεραμπέλλου. Η πε-
ριοχή πάνω από το χωριό χαρακτηρίζεται από άγρια και δύσβατα βουνά, από
όπου πηγάζουν πολλά τρεχάμενα νερά που δημιουργούν πυκνή βλάστηση,
και ποτίζουν τους κήπους τα μποστάνια και τον πλούσιο από ελιές κάμπο του
χωριού, που οι αρχαίοι οικισμοί που έχουν βρεθεί μαρτυρούν ότι κατοικείται
από την αρχαιότητα.











Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΙΑ
Η πεζοπορία μας ξεκινά με κατεύθυνση νότιο-ανατολική και μέσα από αγροτι-
κους δρόμους φτάνουμε μετά από λίγο στην αρχαία ελιά του Καβουσίου.Το
εντυπωσιακό δένδρο υπολογίζεται να έχει ηλικία 5.000 χρόνια που την κατατά-
σουν ως την αρχαιότερη που υπάρχει στον πλανήτη μας.Το ελαιόδεντρο αυτό
έχει ανακηρυχθεί από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ)
σαν 'Μνημειακό' λόγω των μεγάλων διαστάσεων του κορμού του, της εξαιρε-
τικά μεγάλης ηλικίας του, αλλά και λόγω της θέσης του κοντά στους αρχαίους
οικισμούς 'Βροντά', 'Κάστρο' και 'Αζοριά' της Υστερομινωικής ΙΙΙΓ έως Αρχαϊκής
φάσης (1350-500 π.Χ.). Έχουν ανευρεθεί εδώ διάφορα αρχαία αγγεία και εργα-
λεία  έκθλιψης ελαιόκαρπου.




Ο εντυπωσιακός κορμός της έχει περίμετρο 22,10 μ. και διάμετρο 7,10 μ. Η ελιά
βρίσκεται στην θέση Αζοριάς σε υψόμετρο 252 μ. και είναι ποικιλία Μαστοειδούς
που τοπικά αποκαλείται Μουρατοελιά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ελληνικών και
διεθνών πανεπιστημίων η ηλικία του δένδρου είναι 3.250 έτη και την τοποθετεί
στην Μετανακτορική εποχή της Μινωικής περιόδου (1350-1100 π.χ.). Το ελαιό
δεντρο έχει χαρακτηριστεί Μνημειακό και λόγω των διαστάσεων του κορμού
αλλά και λόγω της θέσης του κοντά στους Μινωικούς οικισμούς Βροντάς,
Αζοριάς, και Κάστρο. Το 2004 στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας η νική
τρια του Μαραθωνίου δρόμου στεφανώθηκε από τα κλαδιά της αρχαίας και
Ιερής αυτής ελιάς.




Ο ΑΖΟΡΙΑΣ
Από την περιοχή της αρχαίας ελιάς ακολουθούμε τον αγροτικό δρόμο που
περνά από το ξωκλήσι της 'Παναγίας στο Σκαλί' που εορτάζει την 1η Σεπτε-
μβρίου και μετά από λίγη ανηφορική πορεία φτάνουμε στον Αζοριά.Ο υστε-
ρομινωϊκός οικισμός του Αζοριά ήταν κτισμένος σε λόφο με δύο κορυφές
1km νοτιοδυτικά του σημερινού χωριού Καβούσι. Η πόλη ήκμασε την Αρχα-
ϊκή Περίοδο (7ος – 5ος αιώνας πΧ). Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν το 1900 από
την Harriet Boyd, ενώ το 2002 έγιναν νέες μελέτες που διήρκησαν 5 χρόνια.
Στο κέντρο του οικισμού βρέθηκαν ανασκαφεί δημόσια κτίρια, αποθήκες,
χώροι εστίασης, ναός, ενώ είναι εμφανή τα μονοπάτια που οδηγούσαν στην
αγορά της πόλης. Οι κάτοικοι καλλιεργούσαν τις τριγύρω πλαγιές και τις πε-
διάδες με ελιές, αμπέλια, δημητριακά, ενώ ασχολούνταν και με την αλιεία,
την κτηνοτροφία και την αγγειοπλαστική.

 (foto ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ)










Ο Αζοριάς αποτελεί σημαντικότατο αρχαιολογικό εύρημα, καθώς κατοικού-
νταν διαρκώς από την Νεολιθική Εποχή ως τον 5ο πΧ αιώνα όταν καταστρά-
φηκε ολοσχερώς από φωτιά. Επανακατοικήθηκε προσωρινά τον 2ο αιώνα
πΧ, όταν κτίστηκε πύργος που επέβλεπε τα παράλια.Ο τόπος γύρω έχει πολ-
λές Μινωικές θέσεις, ενώ η ίδια η πόλη του Αζοριά κατοικείται αδιάλειπτα
από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (περίπου 3000 προ Χριστού), μέχρι τον 5ο
προ Χριστού αιώνα. Έχουν εντοπισθεί δυο Ακροπόλεις και σημαντικά Δημό-
σια κτήρια, με χώρους λατρείας, χώρους εστίασης και αποθήκες. Η πόλη αυτή
φαίνεται να ακμάζει ανάμεσα στον 7ο και τον 5ο προ Χριστού αιώνα. «Ένα
αστικό περιβάλλον, με δρόμους και διευθετήσεις ελεύθερων χώρων, προ-
φανώς δημόσιων».






Οι αρχαιολογικές θέσεις γύρω από το Καβούσι είναι πολλές και σημαντικές.
Κοντά στον Αζοριά, βρίσκονται οι προμινωικοί οικισμοί Κάστρο και Βροντάς
ενώ από δίπλα περνά και το μονοπάτι που συνέδεε το Καβούσι με την Θρυπτή.
Άλλα ενδιαφέροντα σημεία της περιοχής είναι το φαράγγι του Μέσωνα (με σπά-
νια χλωρίδα και πανίδα) και ένα εντυπωσιακό μονοπάτι που στην κυριολεξία
κρέμεται στο δεξιό πρανές του φαραγγιού, αλλά και μοναδικούς τεράστιους
βράχους με εντυπωσιακά σχήματα, που καταβάζει το νερό από τα όρη της Θρυ-
πτης μέχρι το Καβούσι ,το σπήλαιο 'Θεριοσπήλιος' (με σταλακτίτες και σταλα-
γμίτες) και το μονοπάτι που συνέδεε το Καβούσι με την Άβδο και λίγο πιο πέρα
από εκεί η διακλάδωση που πήγαινε για Λάστρο (αριστερά) και Σταυροχώρι -
Σητεία (δεξιά).







Μετά από το αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά περπατήσαμε στον αγροτικό
δρόμο που μας έφερε στο σημείο ακριβώς που ξεκινά το παλιό εντυπωσιακό
καλντερίμι που καταβαίνει στο χωριό παράλληλα με το φαράγγι του Αβγού.
Το απαράμιλλης ομορφιάς κλειστό φαράγγι με κάθετα τοιχώματα και τα από-
κρημνα γκρεμνά του , με τη  μεγάλη ροή νερού  τους χειμερινούς μήνες,ξεκινά
από τον οικισμό Τσαμάντη  σε υψόμετρο 750 μ. και πιο συγκεκριμένα από τη
“Μυλωνιά” μια καταπράσινη ρεματιά ανατολικά του “Τσαμάντη” στα ΝΑ του
όρους Θρυπτή. Αυτό που το κάνει προσιτό είναι το οφιοειδές καλντερίμι στο
δυτικό τοίχωμα του φαραγγιού  σε όλο του το μήκος και ο παλιός υδραγωγός
που μεταφέρει νερό από τις πηγές της “Μυλωνιάς” στο χωριό. Το μονοπάτι
κατηφορίζει μέσα στο φαράγγι για 2,5 χλμ άλλοτε  με απότομη κλίση και άλ-
λοτε με πιο ήπια, μέχρι που φτάνει λίγο έξω από το Καβούσι.











H KATAΛΗΞΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ "ΘΟΛΟΣ" ΣΤΟ ΚΑΒΒΟΥΣΙ



Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ   by LEONIDAS KLONTZAS


Κυριακή 20 Μαΐου 2012

ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΜΥΛΩΝΑ (ΑΙ-ΓΙΑΝΝΗΣ ΙΕΡΑΠΕΤΡΑΣ)

Στην νότια πλευρά του ορεινού όγκου της Θρυπτής βρίσκονται μερικά από
τα ομορφότερα ορεινά χωριά της Κρήτης, όπως το καταπράσινο Ορεινό τα
Σχοινοκάψαλα οι Πεύκοι και ο Αγιος Ιωάννης που το πιό κοινό χαρακτηρι-
στικό τους είναι τα πανέμορφα πευκόφυτα φαράγγια, των Κόκκινων Πετα-
λούδων, των Πεύκων και του Μυλωνά.Τα τρία αυτά φαράγγια με τα πολλά
τρεχούμενα νερά και τις καταπράσινες ρεματιές περικλείουν όλη την ομο-
ρφιά που απλόχερα η φύση χάρισε στον άνυδρο τούτο τόπο στον νοτιότερο
κατοικιμένο μέρος της Ευρώπης.Η ορειβατική ομάδα έχει επισκευτεί τα δυό
πρώτα σε προηγούμενες εξορμήσεις έτσι αυτή την Κυριακή πραγματοποί-
ησε μια ακόμα όμορφη διαδρομή περπατώντας στο Φαράγγι του Μυλώνα
με τους εντυπωσιακούς καταράκτες από τους μεγαλύτερους που διαθέτει
η Κρήτη, που ξεκινά λίγο μετά από το χωριό το ΄Αι-Γιάννη .
















ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
Στους πρόποδες της οροσειράς του Αφέντη, πίσω από τον Καστρόλακκο,
βρίσκεται το χωριό Άγιος Ιωάννης ή «Ασπραδιανά»,κεφαλοχώρι του νομού
Λασιθίου απλωμένο σ’ένα μικρό κομμάτι μιας κατάφυτης με ελιές πλαγιάς,
στη βάση ενός πανύψηλου βράχου Τα σπίτια του χωριού βρίσκονται χτι-
σμένα σε υψόμετρο πάνω από πεντακόσια μέτρα στο αρχικό σημείο του
οικισμού όπου προστεύονταν από τους πειρατές που λυμαίνονταν εκείνες
τις εποχές τα παράλια της Κρήτης. Το πότε ακριβώς ιδρύθηκε το χωριό
δεν είναι γνωστό.Μερικοί πιστεύουν ότι είναι δημιούργημα των τελευταίων
δύο ή τριών αιώνων,όμως στοιχεία από αρχεία που άφησαν φεύγοντας οι
Τούρκοι και από το αρχείο της Βενετίας προκύπτει ότι ο  Άγιος Ιωάννης Ιε-
ράπετρας υπήρχε πολύ πριν του 1500. Κατά την Ενετική απογραφή του 1583
είχε 157 κατοίκους ενώ κατά την Αιγυπτιακή του 1834 είχε 49 οικογένειες.
Το 1881 σαν συνοικισμός του Δήμου Κάτω Χωρίου είχε 341 άτομα. Το
1928 το χωριό απέκτησε δική του Κοινότητα την οποίαν διατήρησε μέχρι
την ημέρα που εφαρμόστηκε το σχέδιο Καποδίστριας οπότε και διαλύθηκε.














Απόκρημνοι βράχοι, κάθετοι γκρεμοί ,πολυάριθμες σπηλιές,το πευκοδά-
σος, η ρεματιά του Μυλωνά, οι πανέμορφοι καταράκτες και η γραφική κοι-
λάδα του Ψυχρού δημιουργούν μια περιοχή πανέμορφη που αξίζει να πε-
ρπατήσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του κάποιος.Στην περιοχή ρέουν
χρόνια τώρα πολλά νερά που τροφοδοτούν τον κεντρικό ποταμό που κι-
νούσε παλαιότερα πολλούς νερόμυλους (από όπου πήρε και το όνομα η
ρεματιά) που ακολουθούσαν την πορεία του μέχρι χαμηλά, και καταλήγουν
στη θάλασσα στην περιοχή της Κακιάς Σκάλας με την πανέμορφη παραλία
λίγο πριν τα Φέρμα.Στην περιοχή συναντάμε πολλά πεύκα που καλύπτουν
τις γύρω πλαγιές, αλλά και πολλά πλατάνια μέσα στην κοίτη του ποταμού,
όπου δεξια και αριστερά της την στολίζουν μυρτιές και οι σφάκες χαρίζο-
ντας μοναδικές εικόνες στον επισκέπτη.














ΦΑΡΑΓΓΙ ΜΥΛΩΝΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΑΚΤΕΣ
Το φαράγγι του Μυλωνά βρίσκετε στην κοινότητα Αγίου Ιωάννη (Αη-Γιάν
νη) Ιεράπετρας και καταλήγει κοντά στην παραλία Κακιά Σκάλα ανάμεσα
στους οικισμούς Κουτσουνάρι και Φέρμα. Απέχει από την Ιεράπετρα 10-15
λεπτά με το αυτοκίνητο και συμπεριλαμβάνει ένα εντυπωσιακό καταράκτη.
Υπάρχουν δυό-τρεις διαδρομές στην περιοχή που όλες καταλήγουν στον
εντυπωσιακό 40 μέτρων καταρράκτη του φαραγγιού. Η καλύτερη εποχή για
να διασχίσει κανείς το συγκεκριμένο φαράγγι είναι το χειμώνα ή νωρίς την
άνοιξη, ώστε να υπάρχουν πολλά νερά, κάτι που κάνει το τοπίο μαγευτικό.
Καλό θα είναι βέβαια όταν περπατήσει κάποιος το φαράγγι μέσα από την
κοίτη του (πιο δύσκολη διαδρομή) θα πρέπει να πάει εποχή που δεν υπά-
ρχουν πολλές βροχοπτώσεις, καθώς αν βρέχει, το μονοπάτι γίνεται επικί-
νδυνο.Στο μεγαλύτερο τμήμα της διαδρομές συναντάμε και ταμπέλες που
μας καθοδηγούν για το πώς να φτάσουμε στον καταράκτη.





















H ομάδα μας ξεκινά από την μεγάλη στροφή της Κακιάς Σκάλας.Προχω-
ράμε στον χωματόδρομο με κατεύθυνση βόρεια και προς την ρεματιά που
ανοίγεται μπροστά μας.Μετά από περίπου είκοση λεπτά και αφού η πορεία
μαςαναστραφεί προς το νότο, αφήνουμε το χωματόδρομο και περπατάμε
στο μονοπάτι που διασχίζει το πευκοδάσος από όπου περνά η ρεματιά του
ποταμού πλημμυρισμένη στα πλατάνια.Συνεχίζουμε από τους τους τσιμε-
ντένιους "καταπότες", οι οποίοι κατασκευάστηκαν από τους κατοίκους του
Αι-Γιάννη , την περίοδο 1960-1965, με κοινοτικά μεροκάματα, τότε που η
κοινότητα αριθμούσε 800 κατοίκους.Τα τσιμεντένια αυτά αυλάκια μετέφεραν
το νερό από τους καταρράκτες του Μυλωνά τότε στο Κουτσουνάρι και τους
Αγίους Σαράντα κυρίως για αρδευτικούς σκο-πούς. Συνεχίζουμε και  μετά
από λίγο αρχίζει να γίνεται αισθητός ο θόρυβος από την βοή του νερού, που
πέφτει με δύναμη από τον καταρράκτη στην μικρή λίμνη μέσα σε ένα κατα-
πράσινο περιβάλλον όπου ο ήλιος προσπαθεί να εισχωρήσει.
















Το νερό του καταρράκτη πέφτει ορμητικά από ύψος περίπου 40 μέτρων,
σχηματίζοντας στη βάση μια μικρή λιμνούλα. Το αφρισμένο από την πτώ-
ση νερό κυλάει πάνω στο βράχο γεμάτο μικροσκοπικά βελούδινα βρύα
ενώ δίπλα οι κισσοί οργιάζουν σφιχταγκαλιάζοντας τους κορμούς των
πλατανιών.Το όλο σκηνικό πλημμυρίζει τον επισκέπτη με μοναδικά συ-
ναισθήματα.Το νερό όπως πέφτει με την ιδιαίτερη βοή του, μέσα σ’ αυτό
το πανέμορφο τοπίο, σε συνεπαίρνει.Ξαφνικά νιώθεις τη φυσική ξεκούρα-
ση και το ξαλάφρωμα του μυαλού σου ,κολλημένος εκεί με μια έλξη που
δεν σε αφήνει να φύγεις παρά να ζήσεις τις όμορφες στιγμές όσο μπορείς
περισσότερο, σαν υπνωτισμένος, μέσα στο ονειρικό τοπίο που σε βάζει
σε πειρασμό να «βραχείς» και σου ξυπνά  την αίσθηση της περιπέτειας..














Στο χώρο του καταρράκτη νομίζεις ότι θα ξεπηδήσουν ξωτικά και νεράιδες.
Μερικές φορές, ίσως κάπου αλλού υπάρχουν κάποιες υπερβολές σε κάποια
περιγραφή από την οπτική αναστάτωση. Εδώ όμως η μαγεία του τοπίου είναι
δύσκολο να περιγραφούν πόσο μάλλον και τα συναισθήματα που σε διακατέ-
χουν.Ο καταρράκτης του Μυλωνά υπενθυμίζει σε όποιον τον επισκέπτεται
ότι η περιοχή μας κρύβει ομορφιές ακόμα και σε μέρη που δεν είναι τόσο
διαφημισμένα, και άγνωστα στον περισσότερο κόσμο.Από εκεί μετά μπορεί
κανείς με μια μικρή ανάβαση στο πευκοδάσος να βρεθεί στον δεύτερο
καταρράκτη, λίγο ψηλότερα πάνω στα βράχια από όπου ρίχνονται τα νερά
του μεγάλου.Πάντως και εδώ η αίσθηση που έχεις όταν ολοκληρώνεις την
δύσκολη ανάβαση είναι μοναδική, για το πανέμορφο τοπίο και την θέα που
απλώνεται μπροστά στα μάτια σου


















Mέχρι το σημείο του καταρράκτη η διαδρομή γίνεται πάνω σε αγροτικούς
δρόμους και σε μονοπάτια σηματοδοτημένα που σε καθοδηγούν για την
κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσεις.Από εδώ όμως και πάνω δεν
υπάρχει ξεκάθαρο μονοπάτι και για φτάσει κάποιος μέχρι το χωριό του
Άι Γιάννη πρέπει να ακολουθήσει την κοίτη του ποταμού.Η μεγάλη ποσό-
τητα νερού όμως που κυλάει αυτή την περίοδο κάνει την διαδρομή επικί-
νδυνη, και δεν πρέπει να την ακολουθεί κανείς παρότι είναι εντυπωσιακή.
Η ομάδα μας μετά τους καταρράκτες ανέβηκε από την αριστερή μεριά του
φαραγγιού πάνω απο τους καταρράκτες από το σημείο που το νερό πέφτει
από ψηλά,ανάμεσα απο τους τεράστιους βράχους στο 'πόρο του φαραγγιού"
Εδώ βρίσκεται αλλό το μικρό  "φαράγγι στο Λιχτάρι" με εντυπωσιακά κά-
θετα πρανή που στην βάση δημιουργούνται μικρές λίμνες που το νερό τους
τροφοδοτεί τους καταρράκτες. Η κατεύθυνση μας από εδώ γίνεται νότιο-
δυτική πάνω σε αγροτικό δρόμο μέσα στο πευκοδάσος με εντυπωσιακή
θέα προς το φαράγγι και στην ανοικτή θάλασσα,μέχρι που συναντάμε το
πρώτο τμήμα του δρόμου μέσα  ρεματιά αυτό από όπου είχαμε ξεκινήσει
το πρωί.












H ομάδα μας μέσα από blog θα ήθελε να ευχαριστήσει τον πρόεδρο του
πολιτιστικού συλλόγου Αγίου Ιωάννη Νίκο Αθάνατο και τον παλιό πρό-
εδρο του Αι Γιάννη, τον Μανόλη Λαθουράκη για τις πληροφορίες που
μας έδωσε για το φαράγγι του "Μυλωνά", για την πολύτιμη βοήθεια του
σε όλη την διάρκεια της διαδρομής μας σε μια περιοχή, που μας έδειξαν
πόσο την αγαπούν και πόσο την φροντίζουν προκειμένου να διατηρήσει
την μοναδική ομορφιά που διαθέτει.Μια περιοχή που πρέπει και αξίζει
να επισκεφθεί κάποιος για να γνωρίσει αυτές τις ομορφιές που διαθέτει
το νησί μας και το κάνουν μοναδικό.












EveryTrail - Find the best hikes in California and beyond